Bugün - Thursday, March 28, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Haber Detayları

“Anonim” Halk Türkülerinin telif hakları… Burhan Tarlabaşı

Yurdumuzda, yüzyıllar boyu kuşaktan kuşağa çalınıp söylene gelen, milli kültür ve musikimizin bölgesel nitelikli “anonim” halk türkü ve manileri 463O Sayılı yasanın bahse konu maddesinde yer almamış olması nedeniyle telif haklarından yararlanamamaktadır.

KRİTİK Haberi - Sunday, January 24, 2016 - 00:02
Yurdumuzda, yüzyıllar boyu kuşaktan kuşağa  çalınıp söylene gelen, milli kültür ve musikimizin bölgesel nitelikli “anonim” halk türkü ve manileri 463O Sayılı yasanın bahse konu maddesinde yer almamış olması nedeniyle telif haklarından yararlanamamaktadır.
Resmi küçültmek için üzerini tıklayın...

Günümüzde anonim eserlerin Anayasanın 63. Maddesinde, ayrıca da   Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın - 16.04.2003 tarih ve 4848 Sayılı yasasıyla   korunması  gerekirken şu anda maalesef tıpkı eski hukuktaki  “lûkata” (Sahipsiz bir malı ihraz eden ona malik olur) uygulaması ile haksızlıklar sürdürülmekte  kültür değerlerimiz giderek yok olmaktadır:

Oysa “Sahipsiz şeyler ile menfaati umuma ait malların, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki  bu kültür değerlerimiz şayet, 4630 sayılı yasa ile korunma altına alınmaz ise yakın gelecekte  adından bile söz edilemeyecektir…"

Not : Anonim Halk Eserleri,Tüm dünyada (örneğin,Şili’de)geleneksel kültür eserleri” başlığı ile , Halkın Kültürel Mülkü kabul edilip, yasalarla  korunurken, bizde tam tersi. Bugüne kadar herhangi bir koruyucu  yasa hükmü  dahi söz konusu değildir..

TALEBİMİZ: 463O Sayılı  yasanın, ilgili maddesine aşağıda mavi harflerle belirtilen  ifadenin eklenmesidir…

EK MADDE 3/a ”Musiki eserleri, her nevi, bölgesel nitelikli,  sözlü ve sözsüz-halk müziğinin“ anonim”eserlerini de kapsar.”…

 

(TANIMLAR) :

ANONİM ESER…(Tanım): İlk besteleyeni (söz ve müziğinin kime ait olduğu)bilinmeyen, hafızalarda  korunup, halkın ortak söylemi haline gelen, usul-makam ve icra tekniği açısından tamamen bölgesel özellikler gösteren ,sözlü-sözsüz her tür  musiki eserleridir.

NOT : THM.deki “anonim” sözcüğü TSM.de “lâedri”(bestekârı bilinmeyen eser adı)kelimesi ile tanımlanır.

 

Anonim eserin hak sahipleri  kimler olmalı..?

Özgün, kaynak  eser üzerindeki haklar saklı kalmak kaydıyla ilgili yörenin,Vakıf, Belediye ya da Kültür müdürlüklerine tahsis edilmelidir görüşündeyiz.

 

DERLEYİCİ….(Tanım) : Yerel nitelikli“Anonim Eserlerin(  halk  türküleri,maniler,hikayeler,masallar..vb).sanatsal ve bilimsel katkısıyla, ehil taşıyıcısın (aktaranın)dan-  kurallara uygun, aslı ile belirleyip, kullanıma(icraya)hazır hale getiren  mali hak sahibi uzman kişidir.

Derleme eser nedir? Derleyicinin,gerçek bilgi, beceri ve emeği  karşılığı, aktarıcıdan belirlediği bölgesel nitelikli anonim müzik eserleridir.

NOT : Derleme sözü "toplama" sözünden farklıdır. Zira, toplama, genelde, yöntemsiz şekilde   rastgele seçilen bir çok  şeyin, bir araya getirilip  depolanmasını anlatır.

 

Dikkat… TRT'nin, THM derlemelerinde hem derleyen, hem de aktaranın kendini kaynak göstererek aynı kişi sıfatını taşımış olması, yasalarda intihal (hırsızlık)suçunu doğurur. Zira, kişi kendisinden derleme yapamaz. Başka bir anlatımla…TRT'deki  anonim eserlerde, derleyen kişi kendisini hem “kaynak kişi” göstermiş ve hem de  derleyen… Oysa Kaynak kişi zaten derleyici olamaz. Ya sadece  bestekâr ya da  sadece DERLEYEN sıfatını  taşımalıdır..

TRT'nin belgelerindeki, kaynak kişi sözü, eserin bestekârı  olmayıp,sadece geleneksel yapı  içinde ustalarından öğrenilip hafızalarda korunan daha  sonra bunları  derleyiciye aktaran taşıyıcı kişiden başka bir şey olamaz..

Şu halde, akla şöyle bir soru geliyor.

TRT'deki "kaynak kişi" sözü, hiçbir  zaman, gerçek eser sahibini yansıtmayan, sahte ve  aldatmaca bir sözcüktür. Acaba bu tarz  ifadeyle, zihinlerde “Aba altından sopa gösterilerek” anonim eserlerin telif hakları intihalen (hırsızlık ile) sahiplenilmeye mi çalışılıyor?..

TRT Ne yapmalıydı? Tıpkı M. Sarısözen’in yaptığını, yani “kaynak kişi” sözünü kullanmamalıydı. Yerine  ”aktaran” karşılığında,“kimden alındığı” ifadesi kullanılmalıdır.TR ”Kaynak kişi” sözünü kullanarak bu hatayı yapana göz yummakta ,ortağı ile birlikte  yasal suç işlemektedir. Eğer ”Vasıtalı kaynak kişi.” denseydi belki suçunu hafifletmiş olurdu . ..

Derleme Fişleri (Tutanak) : Anonim eserlerin belirlenmesinde, derleyiciler tarafından kullanılması gerekli,hukuki açıdan ise önemli karine sayılan  resmi belgeler olup, aşağıdaki bilgileri içerir.

Anonim Eserin : -Yöresi - Kimden alındığı (aktaran, Kaynak kişi) - Eserin adı - Metronomu - Derleyen - Derleme yer  ve tarihi  - Notaya alanı.

NOT: Anonim eserlere ilişkin mali hakların dağılımında; ”Defineyi keşfeden, kıymetin yarısını alır” (M.K.696/3) hükmünün “derleyici” hisselerine  örnek olabileceği görüşündeyiz.

*   *   *

EKLER

Kültür Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü'nden gelen cevap metinleri şöyledir:

 

Sayı:B.16.0.THS.0.10.04.00/xxxx98  

11 Aralık 2007                                

Konu   : Anonim halk eserleri

Sayın Burhan TARLABAŞI

(Kızıltoprak  xxxxxx Kadıköy/İSTANBUL)

İlgi: Bila tarihli yazınız.

İlgide kayıtlı dilekçenizde; anonim eserler konusunda yaşanan sorunlar belirtilmiş ve sorunların çözümü amacıyla anonim eserlere ilişkin kanun değişikliği öneriniz gönderilerek  Bakanlık tarafından gerekli düzenlemelerin gerçekleştirilmesi talep edilmiştir.

Bilindiği üzere; 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda anonim eserleri doğrudan düzenleyen bir hüküm bulunmamakla birlikte Kanun’un 12. Maddesinde; “Yayımlanmış olan bir eserin sahibi belli olmadıkça, yayımlayan o da belli değilse çoğaltan eser sahibine ait hak ve salahiyetleri kendi namına kullanabilir” hükmü bulunmaktadır.  Kanunun 27. Maddesi ise bu gibi hallerde, koruma süresinin, eserin aleniyet tarihinden itibaren 70 yıl olduğunu hüküm altına almıştır. Fikri haklar alanında gerçekleştirilen Uluslararası Sözleşmelerde ise anonim eserler konusunda açık bir hüküm bulunmaması sebebiyle, ülkeler bu konuda kendi ulusal sistemlerini oluşturmuşlardır.

Bununla birlikte; Avrupa Birliği’ne katılım sürecinde 5846 sayılı Kanun’un AB müktesebatıyla tam uyumunun sağlanması amacıyla gerçekleştirilecek kanun değişikliği çalışması kapsamında anonim eserlere ilişkin kanun değişikliği önerileriniz değerlendirmeye alınacaktır.

Bilgilerinizi rica ederim.

Dr. Ş. A. Ç.

Bakan a.

Genel Müdür

*****************************************************************

Sayın Burhan TARLABAŞI

İlgi      : 14/01/2014 tarihli e-posta başvurunuz.

İlgide kayıtlı dilekçenizde; anonim eserler konusunda yaşanan sorunlar belirtilmiş ve sorunların çözümü amacıyla anonim eserlere ilişkin kanun değişikliği öneriniz gönderilerek gerekli düzenlemelerin yapılması talep edilmiştir.

Bilindiği üzere; 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda anonim eserleri doğrudan düzenleyen bir hüküm bulunmamakla birlikte, Kanun’un 6 ncı maddesinin sekizinci bendinde, henüz yayımlanmamış olan bir eserin ilmi araştırma ve çalışma neticesinde yayımlanmaya elverişli hale getirilmesi sonucu oluşan eserin “işleme eser” olarak korunacağı hüküm altına alınmıştır.

Ayrıca 5846 sayılı Kanun’un 12 nci maddesinde; yayımlanmış olan bir eserin sahibi belli olmadıkça yayımlayanın, yayımlayan da belli değilse o eseri çoğaltanın eser sahibine ait hak ve salahiyetleri, kendi namına kullanabileceği öngörülmüştür.

Öte yandan, 5846 sayılı Kanunun 27 nci maddesinde, yayımlanmış bir eserin sahibinin belli olmadığı hallerde koruma süresinin, eserin aleniyet tarihinden itibaren 70 yıl olduğu hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda anonim eserlerde hak sahipliği konusunda Kanun’un 12. Maddesine dayanılarak verilmiş pek çok yargı kararı bulunmaktadır.

Bu kapsamda, dilekçenizde belirtilen şikayet ve talepleriniz, mevzuat çalışmalarında göz önünde bulundurulacak olup konuya ilişkin hassasiyetinizin Bakanlığımız tarafından da paylaşıldığı hususunda bilgilerinizi rica ederim.

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

Telif Hakları Genel Müdürlüğü

 

 


 

 

 

 

 

 

 

 

 

Facebook'ta Paylaş
 
Anahtar Kelimeler:Yurdumuzda, yüzyıllar, boyu, kuşaktan, kuşağa, , çalınıp, söylene, gelen, milli, ,
Kaynak / Editör
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu habere hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer KRİTİK Haberleri
Türk mûsikîsi'nin ölmüşlüğü - kalmışlığı... Ruhi Ayangil
İşlevsel müzikoloji’ye teorik bir bakış… Gökmen Özmenteş
Müzik terimlerinde Türk dili grameri bağlamında yanlış kullanılan iki kelime: ‘VURMALI’ ve ‘ÜFLEMELİ’... Hüseyin Yaltırık

Müzik terimlerinde Türk dili grameri bağlamında yanlış kullanılan iki kelime: ‘VURMALI’ ve ‘ÜFLEMELİ’... Hüseyin Yaltırık
Murat Karahan konseri ve apolitik bir beğeninin olanağı… Prof.Dr. Gökmen Özmenteş
Sanal korolar, ses bağışı ve müzikte sosyal sermaye… Gökmen Özmenteş
Yeni bir “Edvar”… Recep Uslu
Kitabu İlmi'l-Musiki’nin yazarı gerçekten Dimitrie Cantemir midir?... Gökhan Yalçın
En Çok Okunanlar
En Çok Yorumlananlar
Diğer Başlıklar

Serhanende Nurettin Çelik... Bülent Aksoy
Datça Türk Müziği Günleri'ne müracaatlar başladı...
Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı... Nesrin Kalyoncu
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Balıkesir Türk Musikisi Sempozyumu (2022) ...
Gördüğümüzü mü icrâ ediyoruz ?.. Dr. Fatih Coşkun
Prof.Dr. Gültekin Oransay'ı 32 yıl önce bugün 59 yaşında kaybetmiştik... Ayhan Sarı
Mavi Nota Dergisi 2021 Ödülü Sıtkı Sahil'e verildi...
Tanbur: Bir resim ve İstanbullu bir saz hakkında... Hakan Talu
Hasan Saltık ile müzik endüstrisi üzerine bir söyleşi… Süleyman Fidan[1]
Günün Sözü
"Müzik, müzisyenlerin olsun, nota çalanların değil..."
(Ayhan Sarı)
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.28ms
cheap jordans|wholesale air max|wholesale jordans|wholesale jewelry|wholesale jerseys