Bugün - Friday, March 29, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Haber Detayları

İşlevsel müzikoloji’ye teorik bir bakış… Gökmen Özmenteş

Değerli müzikolog, araştırmacı ve yazar Ayhan Sarı’nın İşlevsel Müzikoloji önerisi kendisiyle uzun süredir yürüttüğümüz akademik görüş alışverişlerine yeni boyutlar getirecek gibi. Musiki Dergisi’ne gönderdiğim son yazılardan biri sonrasında bana telefon açmış ve yazımı çok “teorik” bulduğunu ifade etmişti. Buna rağmen yayınlama nezaketini göstermesinden çok etkilenmiş ve nitelikli bir dizi tartışmayı bu incelik ortamında yürütmeye başlamıştık.

KRİTİK Haberi - Monday, April 26, 2021 - 22:13
Değerli müzikolog, araştırmacı ve yazar Ayhan Sarı’nın İşlevsel Müzikoloji önerisi kendisiyle uzun süredir yürüttüğümüz akademik görüş alışverişlerine yeni boyutlar getirecek gibi. Musiki Dergisi’ne gönderdiğim son yazılardan biri sonrasında bana telefon açmış ve yazımı çok “teorik” bulduğunu ifade etmişti. Buna rağmen yayınlama nezaketini göstermesinden çok etkilenmiş ve nitelikli bir dizi tartışmayı bu incelik ortamında yürütmeye başlamıştık.
Resmi küçültmek için üzerini tıklayın...

Ayhan Hoca’nın İşlevsel Müzikoloji önerisinin özünü oluşturan teorik yük eleştirisi benim gibi teorik çalışma alışkanlığı yüksek biri açısından oldukça heyecan verici oldu. Çünkü bu öneriyi tartışmak bile teoriye girmeden yürütülemeyecek nitelikte. Ayhan Hoca özetle müzikolojik çalışmaların işe vuruk, operasyonel ve somut çıktılar üretmesini önerirken işlevsel sözcüğünü tercih etmiş. Yani müzikolojik çalışmaların toplumsal/bireysel bir amaca hizmet etmesi gerektiğine vurgu yapıyor. Konu hakkındaki ilk alışverişimizde kendisine aynen şu ifadeleri yazmıştım:

“İşlev gerçekten önemli ancak teorisiz edim eksiktir. Teorik çalışmalara çok gereksinim var. Sorun teori değil, teorilerin olgular ile ilişkisizliği, ya da tam tersi teorisiz olgu sunumları.Bunlar bilimdeki yöntem-içerik ya da yöntem-epistem bütünlüğünü bozar. Teori ithal etmek de ayrı sorun.Birinin teorisini alıp tekrarlamak. Kendi teorilerimizi geliştirmeliyiz.Kanımca eksik olan budur ve o da bir işleve dönüşür. Teoriler müzikal eylem ve olguları açıklama ve anlamada işlev görür.”

***

Dikkat edilirse kendisine verdiğim yanıtta teorilerin sanıldığı kadar “kuru” metinler olmadığını, doğru kullanıldığında olguları anlamada son derece işlevsel olduklarını ifade etmeye çalıştım. Bir başka deyişle teorilere kabaca değinip, olgularla bağını kurmamanın yanlışlığına. Teoriye takılıp olgunun bağlamından ya da gerçeğinden kopmak da ayrı bir sorun. Keza olguyu hazır bir teorinin içine sıkıştırmaya çalışırken çok önemli parçaların dışarıda kalmasına neden olmak gibi yöntem hatalarını teorik çalışmanın aleyhinde kullanmak ayrı bir hata olacaktır. Tam da bu noktada B. Dellaloğlu’nun (2020: 17) son kitabı “Poetik ve Politik: Bir Kültürel Çalışmalar Ansiklopedisi”nden bir alıntı yapmak yararlı olacaktır.

“Şimdiye kadar yaptığım çalışmalarda kuramı hep önemsedim. Aslında bunun hala da yanlış olduğunu düşünmüyorum… Yıllarca kuram okumuş, yazmış biri olarak örneğin Peter Burke okurken onun yazdıklarını asla sadece olgular olarak alımlamıyordum. Ondan öğrendiğim her tarihi olgu benim kuramsal süzgeçlerimden geçiyordu. Aklıma birden Kant geldi. Hani onun o meşhur lafı: “Görüsüz kavramlar boş, kavramsız görüler kördür”.

***

Antropoloji alanında da teoriciler ve sahacılar arasında belli düzeyde bir gerilimin izlerini yansıtan paragrafları hatırladığımda bu tartışmanın özellikle sosyal bilimlerdeki bilim felsefesine ait bir tartışma olduğunu düşünebiliriz. Keza, teori-olgu bütünselliği arasındaki ilişkinin ne tarafta ağır basması gerektiğine yönelik, bana kalırsa yersiz, tartışmanın kendisi bile “teorik/felsefi”. Bu bir yana Ayhan Hoca’nın ülkemiz müzikolojisinde “40 yıldır aynı konular işleniyor” ifadesi haklılık payını arttırsa da kastedilen tartışma ve çalışmalardaki teorik tonun düzey ve içeriği de o metinleri teorik yapmaya yetmiyordu. Yani Ayhan Hoca’nın eleştirdiği ve teorik “kuruluk” ile itham ettiği geçmiş de sanıldığı kadar teorik değil. Daha çok yazarların “ben” tonlamasına dayanan, sahadaki tartışma ve gerilimleri kişisel perspektiflerinden ele almayı bilimleştirmeye gayret eden bu bakış açısında ne bir oturaklı felsefi dayanak ya da sosyolojik bir kuramın alana adaptasyonunu göremiyoruz…. …Teori işlevsiz, zaman kaybı, kafa karıştıcı, çatışma üretici, teorisyen ise lafazan konumuna itilmiştir.

Benim bir başka çıkarımım da Ayhan Hoca’nın teoriden anladığı ile benim algım arasındaki fark. Sanırım Hoca pratik çıktılar üretmeyen meseleler üzerinde yürütülen kanonikleşmiş tartışma konularını “teorik” tartışma olarak niteliyor. Oysaki benim teoriden anladığım meseleleri, bir başka deyişle olguları anlamaya yönelik şablonlardır ve özellikle felsefe ve sosyoloji hattında amalgam hale gelmiş güçlü kurucu metinlerdir. Yani teori konu kadar yöntemsel malzemeyi de işaret eder. Örneğin, Ayhan Hoca’nın son derece gereksiz ya da teorik bulacağından emin olduğum şu çokseslilik-tekseslilik meselesi Kültürel Çalışmalar sahasından bakıldığında farklı tınlayacak tonlara da sahip…

…Etnomüzikolojinin artık kendi teorilerini/kavramlarını geliştirmesi gerektiğini söyleyenler de yine Anglo-Sakson anlayıştaki kültürel çalışmalar sahasından etkilenen isimlerdir…

 …Sorun kanımca, teori değil kısaca; teori bağımlılığı, teorik zayıflık, teorisizlik, özgün teori geliştirememe, teorik çarpıtma ve yanlış anlamalar, genel entelektüel yoksunluk, teorik tekrar, teori ile tarih arasında bağ kuramama ve sahte teorilerdir. Müzik araştırmalarının birey ve toplum düzeyinde işlevsel hale gelmesi bu tür teorik hatalar yüzünden gecikmekte ve fatura teoriye kesilmektedir. İşlevsel müzikolojinin oluşum ve gelişimi için öncelikle teorinin teorisini çalışmak ve araştırma sürecinde yöntem-epistem, olgu-teori bütünselliğini kaybetmeyen bir bakışın kazanımı önemlidir…

…Son bir söz olarak, eğer işlevsel müzikoloji ifadesinde ısrarcı olunacaksa sosyolojideki yapısal işlevselcilik teorisindeki “işlev” kavramından çok pragmatizmdeki işlev/fayda kavramının daha uygun olacağını düşünüyorum. Ancak fayda/faydacılık kavramının alanda üreteceği negatif algı ve imaj nedeniyle işlev kavramında ısrar edilmesi de sakıncalı olabilir. Çünkü sosyolojideki işlevselcilik burada teklif edilen işlevselcilikten bambaşka ve yer yer tam tersi açılımlara sahip bir teoridir.

KAYNAKLAR

Dellaloğlu, B. (2020) Poetik ve Politik: Bir Kültürel Çalışmalar Ansiklopedisi, 2. Baskı, Timaş Yayınları, İstanbul.

Yazının tümü için BKZ:

http://www.musikidergisi.com/yazar-539-islevsel_muzikoloji%E2%80%99ye_teorik_bir_bakis%E2%80%A6.html 

Facebook'ta Paylaş
 
Anahtar Kelimeler:Değerli, müzikolog, araştırmacı, yazar, Ayhan, Sarı’nın, İşlevsel, Müzikoloji, ö,
Kaynak / Editör
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu habere hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer KRİTİK Haberleri
Türk mûsikîsi'nin ölmüşlüğü - kalmışlığı... Ruhi Ayangil
İşlevsel müzikoloji’ye teorik bir bakış… Gökmen Özmenteş
Müzik terimlerinde Türk dili grameri bağlamında yanlış kullanılan iki kelime: ‘VURMALI’ ve ‘ÜFLEMELİ’... Hüseyin Yaltırık

Müzik terimlerinde Türk dili grameri bağlamında yanlış kullanılan iki kelime: ‘VURMALI’ ve ‘ÜFLEMELİ’... Hüseyin Yaltırık
Murat Karahan konseri ve apolitik bir beğeninin olanağı… Prof.Dr. Gökmen Özmenteş
Sanal korolar, ses bağışı ve müzikte sosyal sermaye… Gökmen Özmenteş
Yeni bir “Edvar”… Recep Uslu
Kitabu İlmi'l-Musiki’nin yazarı gerçekten Dimitrie Cantemir midir?... Gökhan Yalçın
Diğer Başlıklar

Türk Musikisi Federasyonu’nda yeni yönetim göreve başladı…
Serhanende Nurettin Çelik... Bülent Aksoy
Datça Türk Müziği Günleri'ne müracaatlar başladı...
Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı... Nesrin Kalyoncu
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Balıkesir Türk Musikisi Sempozyumu (2022) ...
Gördüğümüzü mü icrâ ediyoruz ?.. Dr. Fatih Coşkun
Prof.Dr. Gültekin Oransay'ı 32 yıl önce bugün 59 yaşında kaybetmiştik... Ayhan Sarı
Mavi Nota Dergisi 2021 Ödülü Sıtkı Sahil'e verildi...
Tanbur: Bir resim ve İstanbullu bir saz hakkında... Hakan Talu
Günün Sözü
Dünyanın en zeki insanı da olsanız, bulunduğunuz ortam vasat ve vasatın altındaki kimselerden ibaret ise, düzeyinizi bile koruma imkanınız yoktur. Hepimiz beraber en çok zaman geçirdiğimiz beş kişinin ortalamasıyız.
( Jim Rohn)
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.25ms
cheap jordans|wholesale air max|wholesale jordans|wholesale jewelry|wholesale jerseys