Bugün - Friday, March 29, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Haber Detayları

Gördüğümüzü mü icrâ ediyoruz ?.. Dr. Fatih Coşkun

Müzik, kültür bağımlısı bir olgu olduğu için ait olduğu kültüre göre biçimlenen bir çeşitliliğe sahiptir dünyada. Her kültürün müziği zaman içinde oluşmuş, yerleşiklik kazanmış bir ses/perde dizgesini kullanır. Ses dizgesi, bir kültürün müzik yapmada kullandığı perdelerin tümünü içeren seslerin/perdelerin isimleri, frekans değerleri, göstergeleridir.

KRİTİK Haberi - Monday, January 17, 2022 - 12:19
Müzik, kültür bağımlısı bir olgu olduğu için ait olduğu kültüre göre biçimlenen bir çeşitliliğe sahiptir dünyada. Her kültürün müziği zaman içinde oluşmuş, yerleşiklik kazanmış bir ses/perde dizgesini kullanır. Ses dizgesi, bir kültürün müzik yapmada kullandığı perdelerin tümünü içeren seslerin/perdelerin isimleri, frekans değerleri, göstergeleridir.
Resmi küçültmek için üzerini tıklayın...

Osmanlı İmparatorluğundan devralınan müzik usta-çırak ilişkili, notanın kullanılmadığı, ezber yoluyla kuşaktan kuşağa aktarılan bir müzikti. 19. y.y.’ın sonundan itibaren başlayıp, Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte bu müziğe kuramsal bir içerik kazandırılmaya, bir metodoloji oluşturulmaya çalışıldı. Bu çaba sonucu hem nota kullanılmaya başlandı hem de müziğin ses dizgesi oluşturulmaya çalışıldı. Abdülkadir Töre, Ekrem Karadeniz, Mildan Niyazi, Kemal İlerici, Rauf Yekta, Dr. Suphi Ezgi, Hüseyin Saadettin Arel vb. isimler bir sekizli içinde yirmidörtlü, kırkbirli, elliüçlü  olacak şekilde değişik sayıda seslerin bulunduğu koma’lı ses dizgeleri oluşturup önerdiler. Önerilen bu ses dizgelerinden ilki, yani yirmidörtlü ses dizgesi ilk kez Rauf Yekta tarafından  ortaya atılmış olup, nota yazımında günümüzde benimsenmiştir.

Yıllar önce bir gazetede ses fiziği uzmanı ve  aynı zamanda müzisyen olan Ayhan Zeren’in Türk Müziği müzisyenlerinin hiçbir sesi doğru basmadığını tespit ettiğini iddia eden ve Türk müziği camiasında büyük yankı uyandıran bir röportajı  yayımlanmıştı. Elbette hiçbir müzisyen yanlış bir ses basmıyor. Fakat Ayhan Zeren neden böyle bir iddiada bulundu? Haklılık payı var mı? İcrada yanlış ses basmak söz konusu değilse sorun nedir o zaman ?  Sorun, Türk Müziği camiasının yapmış olduğu müziği,  kullanmadığı   bir ses dizgesiyle anlatıyor, açıklıyor olmasından kaynaklanmaktadır. Ayhan Zeren de doğal olarak bu ses dizgesini ölçüt alarak icra örneklerindeki perde baskılarının frekans değerlerini, ölçüt alınan ses dizgesindeki frekans değerleriyle karşılaştırdığında hiçbir perdenin frekans değerinin, söz konusu ses dizgesindeki perdelerin frekans değeriyle örtüşmediğini tespit ediyor. Yani Zeren kendi içinde son derece tutarlı ve haklı.

Şimdi bu sorunsalı detaylandıralım : ilk kez Rauf Yekta’nın oluşturduğu, ama, yanlış olarak Arel-Ezgi-Uzdilek sistemi olarak adlandırılan bu dizgede perde anlayışı terkedilmiş, onun yerine bir sekizli içinde frekansları belli ve değişmez yirmidört sesin varlığı kabul edilmiştir. İşte sorun buradan itibaren süregelmektedir. Çünkü komalı dizge,  tampere dizgede olduğu gibi ferkans sabitliği/standardizasyonu  olan bir dizgedir. Yani her perdenin sabit bir frekans değeri vardır. Arel-Ezgi-Uzdilek olarak adlandırılan ve hâlâ kullanılmakta olan bu dizgede de en küçük aralık koma aralığı olup, bir büyük ikili dokuzda biri değerindedir. Bir başka deyişle, bu dizge içinde bir büyük ikili aralığı dokuz eşit parçaya bölünebilme özelliği gösterir. Bu bölünme sonucu bir büyük  ikili 1, 4, 5, 8, 9 koma olacak şekilde birbirine eşit olmayan beş farklı aralığa bölünmüş olur. Kullanmış olduğumuzu öne sürdüğümüz söz konusu yirmidörtlü komalı dizge  ölçüt alındığında,  icra örnekleri, frekans değerlerinin ölçümünü yapacak ses analizatörleri tarafından incelendiğinde, icradaki perde baskılarının frekans değerleriyle, kuramsal olarak kullanıldığı iddia edilen komalı dizgedeki perdelerin frekans değerlerinin örtüşmediği ortaya çıkıyor. Yani icra ile teori örtüşmüyor. Çünkü Türk müziği camiası yapmış olduğu müziği kuramsal olarak kullanmadığı bir ses dizgesiyle açıklamaktadır. Oysa aslında geçmiş yüzyıllardan beri Geleneksel Türk Müziğinde ilk kez  Safiyyüddin Abdülmümin El-Urmevi’nin ileri sürdüğü, önerdiği  Onyedi’li perde dizgesini kullanılmaktadır. Perde anlayışı ile müzik yapılmaktadır. Bu dizgede içinde yer alan  her perdenin kendine özgü bir adı ve bir grafik göstergesi vardır. Fakat tınısal açıdan herhangi bir frekans değeri, sabitesi yoktur. Perdeler frekans sabitesi olmayan bir bant olup, oynak olma özelliği gösterir.  Müziğin dili kaygandır. Hangi perdenin ne kadar pest ya da ne kadar tiz basılacağı, ancak usta-çırak ilişkili öğrenilen  bir olgudur.

 Sonuç olarak nota ve icra olarak gördüğümüzü çalmıyoruz. Frekans standardizasyonu olmayan bir dizgeyi kullanarak müzik yapmaktayken, yapmış olduğumuz müziği kullanmadığımız frekans sabitliği olan komalı bir ses dizgesiyle açıklıyoruz ve yazıyoruz. Yanlış perde basmıyoruz, ama yanlış izah ediyoruz.

Facebook'ta Paylaş
 
Anahtar Kelimeler:Müzik, kültür, bağımlısı, bir, olgu, olduğu, için, ait, olduğu, kültüre, göre, ,
Kaynak / Editör
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu habere hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer KRİTİK Haberleri
Türk mûsikîsi'nin ölmüşlüğü - kalmışlığı... Ruhi Ayangil
İşlevsel müzikoloji’ye teorik bir bakış… Gökmen Özmenteş
Müzik terimlerinde Türk dili grameri bağlamında yanlış kullanılan iki kelime: ‘VURMALI’ ve ‘ÜFLEMELİ’... Hüseyin Yaltırık

Müzik terimlerinde Türk dili grameri bağlamında yanlış kullanılan iki kelime: ‘VURMALI’ ve ‘ÜFLEMELİ’... Hüseyin Yaltırık
Murat Karahan konseri ve apolitik bir beğeninin olanağı… Prof.Dr. Gökmen Özmenteş
Sanal korolar, ses bağışı ve müzikte sosyal sermaye… Gökmen Özmenteş
Yeni bir “Edvar”… Recep Uslu
Kitabu İlmi'l-Musiki’nin yazarı gerçekten Dimitrie Cantemir midir?... Gökhan Yalçın
Diğer Başlıklar

Türk Musikisi Federasyonu’nda yeni yönetim göreve başladı…
Serhanende Nurettin Çelik... Bülent Aksoy
Datça Türk Müziği Günleri'ne müracaatlar başladı...
Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı... Nesrin Kalyoncu
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Balıkesir Türk Musikisi Sempozyumu (2022) ...
Gördüğümüzü mü icrâ ediyoruz ?.. Dr. Fatih Coşkun
Prof.Dr. Gültekin Oransay'ı 32 yıl önce bugün 59 yaşında kaybetmiştik... Ayhan Sarı
Mavi Nota Dergisi 2021 Ödülü Sıtkı Sahil'e verildi...
Tanbur: Bir resim ve İstanbullu bir saz hakkında... Hakan Talu
Günün Sözü
Sanatçı yetiştirmek zor ama, daha zor olanı seyirci yetiştirmektir…
(Süleyman Demirel)
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.25ms
cheap jordans|wholesale air max|wholesale jordans|wholesale jewelry|wholesale jerseys