Bugün - Thursday, March 28, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Yazar Detayları

İlhami Gökçen

İlhami Gökçen - Kaside-i Bürde…

Kaside-i Bürde…
Yazı Tarihi: Sunday, February 21, 2016

Çocukluğumda evimizde babacığımın zaman zaman bir ilâhi söylediğini duyardım. Sözleri Arapça idi, basit ama çekici bir ezgisi vardı. Babam buna Kaside-i Büride derdi. Başka da birşey de söylemezdi bu Kaside hakkında. Babam önce Kaside’nin birinci beytini sonra da salavat beytini söylerdi. Başka beyitlerini söylediğini de duymadım. Ben de babamın ağzından bu Kasidenin sözlerini ve ezgisini öğrenmiştim:

            Emin tezekküri cîrânin bi-zî-selemi / Mezecte dem’an cerâ min mukletin bi-demi

            Mevlâya salli ve sellim dâimen ebeden / ‘Alâ Habîbike hayri’l halkı külli-himi

Babam gençliğinde Kilis’te medrese öğrencisiydi. Girmememiz gerektiği halde katıldığımız 1. Cihan harbinde Seferbirlik* ilân edilince askere alınmış ve bundan dolayı öğrenimi yarım kalmıştı, öyle ya insanları çayır gibi doğrayan makineli tüfeklere insan yemi lazımdı.

Babam bu ilâhiyi herhalde medresede okuduğu sıralarda öğrenmişti. Hatta medrese kitapları arasından, bu Kasideyi şerheden Harputî’nin ünlü (Arapça) (عصيدة الشهده شرح قصيدة البردة للخرپوتى ) / Asîdetü’ş-şehde şerh kasîdet’l-bürde el-Harpûtî kitabı çıktı. Belki de bu Kaside, medresede Arapça öğrenimi için kullanılıyordu ?

            Kardeşlerimden öğrendiğime göre babamla bu Kasideyi Bayram namazına gidip gelirken  söylerlermiş. Ben Kilis’te başka bir yer veya zamanda bu Kasidenin söylendiğini duymadım.

            İlâhiyât-ı Ken’an kitabı yayınlandığında orada bir Kaside-i Bürde ilâhisinin notası olduğunu gördüm, bkz. Kaynakça. Kenan Rifâi’nin Rast makamında bestelediği Kaside-i Bürde ilâhisi form bakımından benzerliğine rağmen babamın inici bir Hicaz dizisiyle söylediği ilâhi değildi. Fakat, bu suretle hiç olmazsa Kasidenin Arapça metnini ve şairinin de adını öğrenmiş oldum: “İmam Bûsîrî Hazretlerinindir (1211-1296)”.   

İTÜ’de iken, dostum Recep Uslu ile bir görüşmemiz sırasında onun Musiki Mecmua’sında yayınlandığı Kaside-i Bürde makalesini konuştuk, bkz. Kaynakça. O zaman kendisine benim de Kilis’te babamdan bir Kaside-i Bürde ilahisi öğrendiğimi söylemiştim. Recep Bey bunu daha sonra Academi.edu’da yayınladığı bir yazısında şöyle anmış:

“Nitekim müzik yazarı aslen Kilisli olan İlhami Gökçen de (21.06.2005) İTÜ, TMDK’ya beni ziyarete geldiğinde, babasının bu ilahiyi belirli bir makamla sık sık okuduğunu anlatmıştı”, bkz. Uslu (2014: 4).

Uslu’nun bu makalede yayınladığı beş adet Kaside-i Bürde ilâhi notaları arasında yine babamın söylediği şekilde bir ilâhi olmadığı gibi ilginç olarak Hicaz dizili bir ilâhi de yoktu.

Benim gibi Kanada’da yaşayan Adnan kardeşim bir gün bir Arap televizyonunda bu Kasidinin babamın söylediği tarzda söylendiğini duymuş. Buna göre belki de babam bu Kasideyi Arap ülkelerinde söylendiği gibi söylemekteydi, özellikle Kilis’in Suriye’ye yakınlığı göz önüne alınırsa. Kardeşimin benden bilgi talep etmesi üzerine, bu konu bizlerin gündemine geldi. Bu arada Türkiye’de yaşayan İhsan kardeşim de bize Armutçuoğlu’nun Kasîde-i BürdeManzum Tercüme kitabının bir kopyasını ve Arapça metnini gönderdi, bkz. Kaynakça. Gerek bu kitapta bulunan bilgiler ve gerekse DİA’de “Kaside-i Bürde” ve “Bûsûrî” hakkındaki çıkan yazılarla (bkz. Kaynakça) yeterince bilgi edinmiş olduk.

Bu arada, Kaside-i Bürde çevirilerinin günümüzde de devam ettiği görülmekte: Nispeten yeni bir dönemde, Kenan Rifai’nin, “Kasîde-i Bürde’nin nazmen bir tercümesi”ni yaptığını hayretle öğreniyoruz (Tahralı, 2002:  255). Ayrıca, literatürde bilinen Abidin Paşa’nın Kaside-i Bürde Tercümesi ve Şerhi de sadeliştirilerek yeniden yayınlanmış bulunuyor.

Çevrimiçinde aradımsa da, Kaside’nin babamın söylediği şekilde söylendiğini duymadım.

İslamî literatürde bu Kaside ile ilgili bir mucize hikâyesi vardır ve kısaca şöyledir: Şair Bûsûrî felç olur. Rüyasında Peygamberi görür ve onun isteği üzerine kendisine bu Kasideyi okur. Peygamber memnunlukla dinler ve bitince kendi hırkasını (bürde) çıkarıp şairin üstüne örter, eliyle de felçli yanını sıvazlar. Bûsîrî uykusundan uyandığında felcinin mucizevi bir şekilde iyileşmiş olduğunu görür. Bundan dolayı Kaside-i Bürde (kasîdet’l-bürde) denilir ve iyileşmek için de tavsiye edilir.  

Kaya (24: 568): “Merrâkûsî’nin (şerhinde) kasidenin hangi beyitlerinin ne gibi dertlere şifa olacağı, ayrıca geçim sıkıntısından kurtulmaya, isteklerin yerine gelmesine ve başka hayırlara yol açacağı anlatılmaktadır.” 

Armutçuoğlu (s. 14): “Kaside-i Bürde’nin bihassa felçli hastalara şifâ olarak okunduğu meşhûrdur. Usûlü dâiresinde sâlih kişilerce okunduğu takdirde hastaların şifâyâb oldukları tecrübelerle görülmüştür.”

Hatta şimdi çevrimiçinde imamların bu Kasideyi iyileşmek için salık verdikleri görülmekte.

Sanımızca Kaside-i Bürde’nin okunması ile ilgili iyileşmeye, İngilizcede faith-healing** (inanca bağlı iyileşme) denilmekte çünkü burada asıl olan inançtır ve hatta mucize inancıdır.

Zaten Armutçuoğlu, da kitabında bu mucizenin yer alması gerekli olan birçok şartları sıralamış: Abdestli bulunmak, Kıbleye müteveccih edeple oturarak okumak, Elfaz ve i’râbına dikkat ederek okumak, vb. Özellikle her beyt’in arasında, ‘Mevlâya salli ve sellim ...’ salât ve selâmını tekrarlayarak okumak.

Cübbeli (Sakallı) olarak bilinen Ahmed Hoca bu Kasideyi internette bir beste ile değil, sesli bir kıraaatla monoton bir şekilde okumakta, hem de her iki tarafına sallanarak.

Öyleyse iyileşme amacı ile bu Kasidenin besteli veya bestesiz söylenmesi arasında hiçbir fark yoktur çünkü burada asıl olan kasidenin metninin okunmasıdır, bestesi değil.

Kaside-i Büride’nin baba yadigârı bestesinin notasını bulamadığımdan dolayı artık kendim notaya alarak onu unutulmaktan kurtarmayı bir vazife bildim.   

________________________________________________________________________                                                        

* Doğrusu ‘seferberlik’tir. Çok Osmanlıca bir kelimedir bu ‘seferberlik’ şöyle ki: sefer Arapça, ber Farsça ek, lik Türkçe ek. Böyle âlimane yapılmış bir kelimeyi bizim halk Türkçeleştirerek, ‘Seferbirlik’ demiş, iyi de etmiş.

** A. D. Alderson and Fahir İz (s. 187): “faith-cure/-healing, telkinle tedavi., faith-healer, imanla şifacı.”

     Longman-Metro (s. 509): “faith-healing, i. okuyup üfleme, üfürükçülük; okuyarak iyi etme; dua ile şifa verme; hastalıkları, dua ve dinsel inanç yolu ile tedavi etme yöntemi.”

     Atalay (1: 1240): “faith-healer, is. üfürükçü : dua ile dinî itikada dayanarak hastayı iyileştirdiğini iddia eden kimse.”

Kaynakça:

A. D. Alderson and Fahir İz, The Oxford English-Turkish Dictionary. Oxford Univeristy Press, 1978.

Hamit Atalay, İngilizce-Türkçe Sözlük, 2 cilt. Ankara: Türk Dil Kurumu, 1999.

İlhan Armutçuoğlu, Kasîde-i BürdeManzum Tercüme, Konya: Erkam Kitabevi, 1983.

Longman - Metro, Büyük İngilizce - Türkçe Sözlük. İstanbul, 1993.

Mahmut Kaya, “Bûsûrî, Muhammed b. Said”, İçinde: DİA, 6: 468-470, 1992.

Mahmut Kaya, “Kasîdetü’l-Bürde” (قصدة البردة)”, İçinde: DİA, 24: 568-569, 2001.

Said el-Busuri, Kaside-i Bürde Tercümesi ve Şerhi (Mütercim ve Şarihi : Abidin Paşa; Sadeleştiren : Ömer Faruk Harman),     İstanbul, 1977.

Mustafa Tahralı, “Kenan Rifâi”, İçinde: DİA, 25: 254-255, 2002.   

Ömer b. Ahmed Harpûtî, Asîdetü’ş-şehde, Arif Efendi Matbaası, Sultan Bayezid’de (Tarih ?).

Recep Uslu, “Türk Dini Musikimizde Kasîde-i Bürde’nin XIII. Yüzyıldan XX. Yüzyıla Yolculuğu”, Musiki Mecmuası, sayı:               473, s. 53, 2005.

Recep Uslu, “Kaside-i Bürde’nin Besteleri”, Academi.edu (05, 2014).

Yusuf Ömürlü ; Dinçer Dalkılıç, İlâhiyât-ı Ken’an, İstanbul, 1988.

                                                                             

İlhami Gökçen

ilhamigo@hotmail.com

 

 
İletişim E-Posta: - Telefon:
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu yazıya hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer Yazıları

Çevrimiçi Türk Halk Musikisi Videoları: "Konma Bülbül Konma Nergis Daline"
Fuzûlî’de (Türk dili/ Nazım dili) çelişkisi (ve çıkmazı)...
SİPSİ [çalgısı] ve SİPSİ [sözcüğü] ÜZERİNE...
Esin Atıl’ın Levni ve Surname" kitabında çalgı adlandırma yanlışları (2)…"
Zeki Müren’in, Şekip Memduh Bey’in "Gönlümle oturdum da" şarkısını okuyuşu üzerine...
Esin Atıl’ın Levni and the Surname kitabında çalgı adlandırma yanlışlıkları…
ALİ BERKTAY’ın Çevirileri Üzerine,,,
“Güfte İncelemesi -1-“ Kitabının tanıtım ve eleştirisi... İlhami Gökçen
İstanbul Tarihi Türk Müziği Topluluğu-Mehter [CD Tanıtım ve Eleştiri]…
Şerif İçli’nin iki uşşak şarkısı üzerine...
Zekâi Dede - Sûz-i Dil Mevlevî Âyini [CD Tanıtım ve Eleştiri]
Zekâi Dede - İlâhiler CD Tanıtım ve Eleştirisi…
“Sultan Bestekârlar - Mehter“ CD Tanıtım ve Eleştirisi…
CD Tanıtım ve Eleştiri: Sentez-i Muhabbet / Mücahit Işık
Kaside-i Bürde…
Abdülkâdir-i Merâgî Besteleri - CD Tanıtım ve Eleştiri
CD Tanıtım ve Eleştirisi: “Ajamlar - Acemler -عجملَر“*
Türk Edebiyatında Aruz tutkusu ve pahası (yahut belâsı) ...
CD Tanıtım ve Eleştirisi: Tanbûrî Mustafa Çavuş
Toronto’da Türk Musikisi Konseri - Biraz da Acemî ve Yunanî
Toronto’da "Les Voix du Coeur" konseri var...
IV. Beynelhalk Muğam Festivali ardından…
İslâmda Resim ve Heykel Yasağı
ICTM Makam ve Arap Dünyasında Müzik Çalışma Grupları Ortak Sempozyumu'nun ardından...
TRT Müzik...
Diğer Yazarlar

Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı...
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -16-
Çalgıları geliştirmek nedir, nasıl olur?..
Fazıl Say'ın Feyzi Erçin'e desteği…
Nida Tüfekçi’nin Öğrencisi Olmak!..
Yazılarınızı bekliyoruz... Musiki Dergisi
Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Yeni YÖK’ün ve değerli başkanı Sn. Saraç’ın övgüye değer kararı: Müzik öğretmenliği açısından yapıcı bir değerlendirme…
Serhanende Nurettin Çelik ...
Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Çevrimiçi Türk Halk Musikisi Videoları: "Konma Bülbül Konma Nergis Daline"
Günün Sözü
Bir delil ile 40 bilgeyi ikna ettim, fakat 40 delil ile bir cahili ikna edemedim...
(İmami Şafi (767-820))
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.31ms
cheap jordans|wholesale air max|wholesale jordans|wholesale jewelry|wholesale jerseys