Bugün - Friday, March 29, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Yazar Detayları

Gökhan Yalçın

Gökhan Yalçın  - Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -11-

Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -11-
Yazı Tarihi: Sunday, July 5, 2020

Kitabu İlmi'l-Musiki alâ vechi’l-Hurûfât adlı eserde dikkat çeken zirefken(d), zirgüle gibi terimlerin yanı sıra dikkat çeken bir diğer kelime ya da harf ise "uzzal" perdesi yazılışında kullanılan "lâm" harfidir.

Uzzal (ﻋﺬﹼﺍﻞ) perdesinde dikkat çeken husus yazım farklılığıdır. Uzzal perdesinin ismi edvarın henüz birinci sayfasında, musiki perdelerinin işaretleri içerisinde zikredilmiş ve "lâm" harfi verilmişken, ikinci sayfasında "na-tamam perdelerin on yedidir" başlığı içerisinde nim perde (yarım perde) olarak "lâm" harfi yoktur[1] (On altı harf verilmiştir). Sehven yazılmamış, unutulmuş olabilir. Asıl dikkat çeken husus ise Kitabu İlmi'l-Musiki'nin ilk sayfasında uzzal (ﻋﺬﹼﺍﻞ) perdesinin yazılışında farklılık yokken, dördüncü sayfasında ise "lâm" harfi, zülfesiz ve teknesi birleşik şekilde kısaca ayırt edici özellikte yazıldığı görülür (Latin harfi olarak "d" benzeridir). Aynı şekilde Kitabu İlmi'l-Musiki'nin birinci ve ikinci cildinde de uzzal perdesi kimi sayfalarda "zülfesiz ve teknesi birleşik" lâm ile yazılmıştır. Bu farklılığın nedeni neye işaret ediyor olabilir?

Öncelikle söylemek gerekir ki uzzal makam ve perde yazılışındaki bu farklılık (önceki yazımızda zengüle/zirgüle yazılışında olduğu gibi) ilk sayfaların sonradan yazıldığı tespitimizi destekler niteliktedir. Bilindiği gibi Kitabu İlmi'l-Musiki'nin birinci cildinin son sayfalarında "mevcud" ve "nâ-mevcud" peşrevlerin verildiği üç farklı liste verilmiştir. Birinci listede zirgüle ve uzzal (lâm harfinin teknesi bitişik değildir) terimleri yazılıdır. Tespitlerimize göre bu liste sonraki yıllarda (1734 sonrası); ikinci listede uzzal ve zengüle yazılıdır ki 1734 öncesi yazılmış ya da yazılan bir eserden aktarılmış olmalıdır. Üçüncü listede ise diğer listelerden farklı olarak hem uzzal makamı yazılışı hem de makam isminin yanına yazılan "lâm" harfi bakımından tüm eser ile bütünlük arz etmektedir. Buradan hareketle "lâm" harfi, Kitabu İlmi'l-Musiki'nin asıl listesinin ihtimal-i gâlib üçüncü liste olduğuna işaret etmektedir. Kısaca uzzal perdesi de zirgüle perdesi gibi Kitabu İlmi'l-Musiki'nin bazı sayfalarının farklı zamanlarda kaydedilmiş olacağının göstergesidir diyebiliriz.

Mezkûr listede (bizim tahminlerimize göre asıl nüshaya ait olan üçüncü liste) geveşt ve bestenigâr makamlarında yazılmış eserler için "hakîr[2]" notu düşülmüştür (berevşan-ı hakîr, semaî-yi hakîr gibi). Anlaşılacağı üzere Kitabu İlmi'l-Musiki'nin müellifi kendi ismini vermeden "hakîr" olarak nitelemektedir. Hakîr nitelemesini Mevlevi olmayan bir müellifin kullanma ihtimali olabilir mi? Geçen yazımızda da özellikle belirttiğimiz gibi "Cenâbü'l-Hâlik…", "…İmdi Bismillah'la makamat teşrihine mübaşeret idelim…" gibi cümleleri bir Mevlevi ya da Müslüman müellifin dışında bir müellifin kullanmış olamayacağı gibi "hakîr" tabirini de kullanmayacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. Tekrar şu soruyu hatırlatmakta fayda olduğunu düşünüyorum: Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi Dimitrie Cantemir olabilir mi?

Bir sonraki yazımızda da Kitabu İlmi'l-Musiki'nin müellifine işaret eden kelime, terim ya da harfleri incelemeye devam edeceğiz. Nühüft makamı tarifinde adı geçen musikişinaslar kimlerdir? Bize hangi bilgileri vermektedir? Bu sorulara cevap arayacağız, vesselam.



[1] Kevserî Mecmuası'nda ise "lâm" harfinin sonradan eklendiği anlaşılmaktadır. Fakat uzzal yazılışında farklılık görülmez.

[2] "hakîr: hor, bayağı, adi…" İsmail Parlatır (2006). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Ankara.

 
İletişim E-Posta: - Telefon:
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu yazıya hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer Yazıları

Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -16-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -15-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -14-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -13-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -12-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -11-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -10-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -9-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -8-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -7-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -6-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -5-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -4-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -3-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -2-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -1-
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Hızır Ağa Edvarı...
Nâyi Mustafa Kevserî'nin "Mecmua"sında dikkat çeken notlar…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Kitâb-ı Egâni; Kitâb-ı Egâni'de İmam-ı Âzam…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Kitâb-ı Egâni, Kitâb-ı Egâni'de İmâm Mâlik
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında "Enceşe"
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında İbnü'l-Fârız Dîvânı'ndan Bir Şiir
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında İnsan Sûretleri…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Nihâvend Peşrev...
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Sa'atnâme…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Hâtem Efendi Şiirleri…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasındaki Mühür ve İmzalar…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Mesnevî'den Beyitler…
Nâyi Mustafa Kevserî'ye göre musikinin dört kavlî…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuası ve Nâyi Osman Dede'nin Defteri
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında aşiran perdesi…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasına Kaydettiği Hadis-i Şerifler…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında "Deve Hikâyesi"...
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Esrâr-ı Nây-ı Şerîf…
Nâyi Mustafa Kevserî'ye göre şedd makamlar…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Şifa-Bahş Makamlar…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin icatları…
Filateliden müzikolojiye ve bir müzikolog gözüyle pullar…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmûasında Zikrettiği Edvârlar...
Nâyi Mustafa Kevserî'den "Ney Açma" dersleri…
Nâyi Mustafa Kevserî'den genç neyzenlere tavsiyeler…
Diğer Yazarlar

Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı...
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -16-
Çalgıları geliştirmek nedir, nasıl olur?..
Fazıl Say'ın Feyzi Erçin'e desteği…
Nida Tüfekçi’nin Öğrencisi Olmak!..
Yazılarınızı bekliyoruz... Musiki Dergisi
Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Yeni YÖK’ün ve değerli başkanı Sn. Saraç’ın övgüye değer kararı: Müzik öğretmenliği açısından yapıcı bir değerlendirme…
Serhanende Nurettin Çelik ...
Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Çevrimiçi Türk Halk Musikisi Videoları: "Konma Bülbül Konma Nergis Daline"
Günün Sözü
Yakını görmediğini göremiyecek kadar kör olanları tesbit etme yetisi önemlidir..
(Ayhan Sarı)
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.31ms
cheap jordans|wholesale air max|wholesale jordans|wholesale jewelry|wholesale jerseys