İnsan Hazinesi Hayri Dev'i sonsuzluğa uğurladık...

Geçimini memleketi olan Denizli'nin 1500 metre yükseklikteki Çameli ilçesine bağlı Gökçeyaka Mahallesi'nde çobanlık ve Denizli yöresinde düğünlerde oğlu Zafer Dev ile birlikte üç telli cura çalarak sürdürürken Fransız müzik araştırmacısının kendisini tez konusu yapmasıyla tanınan ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO)'nün 2008 yılında 'Yaşayan İnsan Hazinesi Kültürel Miras Taşıyıcısı'seçilen Hayri Dev (d. 1933)10 gün önce (08 Temmuz 2018) belindeki çatlak nedeniyle önce Denizli Devlet Hastanesi sonra Pamukkale Üniversitesi Hastanesine yatırılmasının ardından ameliyat edildi. Ameliyat sonrası 85 yaşında vefat eden beş çocuk babası Hayri Dev 18 Temmuz 2018 günü , ikindi namazını müteakip Çameli Gökçeyaka Mahallesi'nde bulunan Boyalı Mezarlığı'nda toprağa verildi.

Hayri Dev 15 yaşındayken dedesinin isteklendirmesiyle üç telli çalmayı öğrendi  ve çobanlığın yanısıra düğünlerde müzisyenlik yapmaya başladı. 1992 yılında Fransız müzik araştırmacısı Jerome Cler'in doktora tez konusu olarak Teke Yöresi müziğini ve  Hayri Dev'i işlemeye başlamasıyla Fransa'da tanındı ve hayatı Fransızlar tarafından "Ormanlar Arkası" başlıklı belgesel filmine çekildi.

1996 yılında Fransa ve Almanya'da,1997 yılında Amsterdam'da, 1998'de Strasbourg Marc Bloch Üniversitesinde, 2002'de Brüksel'de Beaux-Arts'ta, 2003'te Paris'te Fransız Kültür Bakanlığı yetkililerinin de katıldığı festival ve sosyal ortamlarda konserler verdi.

En sevdiği Masıt Kırığı ezgisini kendi yaptığı çam düdüğü ve üç telli cura ile çalması meşhurdu. Hayri Dev birçok türküyü günümüze taşıdı, aktardı.

Değerinin anlaşılması sonrası memleketi Çameli Halk Eğitimi Merkezi kendisini bünyesine aldı ve Türkiye'nin çeşitli yerlerine davet edilerek rağbet gördü.

Çaldığı yöresel çam düdüğünü beş dakikada imal edip çalmaya başlaması Türkiye'de müziğe bakış açılarını değiştirdi. Kendisinin değerini bilmeyen doğduğu yöre kültür yöneticileri UNESCO tarafından, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında 2008 yılında "Yaşayan İnsan Hazinesi Kültürel Miras Taşıyıcısı" ilan edilmesi sonrasında Hayri Dev'i değerlendirme hamlelerine giriştiler.

Belindeki çatlağa geç başlayan tıbbi müdahaleler ve ameliyat sonrasında 85 yaşında hayata gözlerini kapadı.

Hayri Dev'in tanınmasını sağlayan doktora tezi:

Jérôme CLER : Yayla. Musique et musiciens de village en Turquie méridionale, Paris : Geuthner, 2011. 362 p., ill. coul., 1 CD encarté (région d’Acipayam et Cameli, Denizli), Thèse de doctorat (1998). Université de Paris X Nanterre.