İnci Çayırlı'nın Anıları...

Anılardan 'kişiler üzerine' mini bir kesit:

-MESUT CEMİL müthiş bir şefti, müthiş bir tanburiydi. Radyoda tok sesiyle mikrofonun başına geçer, anonsunu yaptıktan sonra gelir koroyu yönetirdi. Koroyu idare ederken o koltukta devleşirdi. İri yarı da bir adamdı. O elleri yücelir, havaya kalkar, fortelerde yerinden kalkardı; sanki bütün bedeniyle müziği sana taşırdı. Yaşar ve yaşatırdı.

-1960 darbesi olduğunda Canan’a hamileydim. Neşriyata girdim. O dönem her stüdyoya bir subay girerdi. Ağırlaştığım bir gündeyiz. Şarkı esnasında subay karnıma bakıp gülmeye başladı. Sinirlerim bozuldu; ‘Görevinizi yapıyor olabilirsiniz ama bana gülmeye hakkınız yok’ diyerek stüdyodan kovdum, subayı. Yukarıya intikal etmiş olay; radyonun komutanı aşağıya indi ve ortalığı sakinleştirdi.

-RECEP BİRGİT Türk müziğinin en özgün erkek ses rengine sahip sanatçılarındandı. Münir Bey erkek sesi sevmezdi. Buna rağmen, üstelik nota bilmemesine rağmen Recep’i İcra Heyeti’ne aldı. Hiç fantezi okumadı Recep, Rumeli türkülerinde üstüne yoktur. Birlikte çok turnelere gittik. Ağabeyim gibiydi.

-AKA GÜNDÜZ çok şeker bir adamdı. Sevecen, tatlı, sohbeti, çok iyi insandı, çok iyi neyzendi. Niyazi’den sonraki en iyi neyzen. Erken yaşta ölümüne neden olan aşırı iştahı, Radyo’da bitmez tükenmez bir espri ve neşe kaynağıydı.

-ZEKİ MÜREN çok saygılı bir adamdı. Ama bir yandan da aşırı kıskançtı. Sahnede kendisine rakip olacağını hissettiği kişileri, nezaketinden ödün vermeden bertaraf etmeye, susturmaya çalışırdı. Bir gün Taşlık’ta beraber çalışırken benim mikrofonumun sesi kesildi. Hesap soracağım sesçi kaçtı gitti.

EZAN SESİNE AĞLADIM: Bir defa uzunca bir yurt dışı seyahatine çıktık. Ben şeref misafiriydim. İzmir’den hareket ettik, İspanya’ya kadar gittik döndük. Gemi Datça’da limana yaklaşınca birden ezan sesi geldi. Öyle bir duygu ki, bir ay hiç ezan sesi duymamıştım. Öyle bir özlem ki o, farkında olmadan bir eksiklik hissetmişim demek ki… Birden adam ‘Allahuekber’ deyince… bir kayanın üstünde oturdum ağlamaya başladım.

NEVZAT ATLIĞ Radyo’da sert ve ödünsüz bir müdürdü. Sabahları sis olur, vapur çalışmaz, Nevzat Bey, geceden sisi bildiği için yukarıdaki odasında kalır, sabah kemanıyla aşağı iner neşriyata katılırdı. Atlığ’ın ana ilkesi, Türk müziğinin haysiyetini korumaktı.  O yıllarda radyo sanatçılarının piyasada çalışmalarına yasak getirdi. Repertuvar seçimlerinde ödünsüzdü. En mühim bestekârların eserleri arasında bile olsa güftesini uygun görmediği şarkıların yayınına müsaade etmezdi.

SELAHATTİN İÇLİ güfte seçimi ve beste tarzı ile Türk müziğinin kendisinden önceki bütün bestecilerinden ayrılıyordu. Türk müziğinin artık tamamen tükendiği bir zamanda, yetmişli yılların ikinci yarısında besteleriyle parladı. Bu parlayış, sönmek üzere olan bir mumun son canlanışı gibi Türk müziğine aydınlık verdi. Ondan sonra Türk müziği bestekârlık alanında neredeyse tamamen karanlığa gömüldü.

AVNİ ANIL’ın ölümüyle Türk müziği yakın tarihinin en büyük bestecisini kaybetti. Avni’nin en büyük özelliği harika şiir seçmesidir. Gece beş yüz tane şiir okur, sabah telefon açar, ‘Üç tane şiir buldum İnci’ derdi. Bir gün ‘Avni, nasıl şiir seçiyorsun?’ dedim. ‘Şiirler çağırır seni’ dedi.

SAFİYE AYLA 91 yaşında vefat etti. Son zamanlarında müzikli bir toplantıda kalkıp oynamak istedi. Dal gibi ama iki koluna da iki arkadaşımız girdi. Biraz oynadıktan sonra oturdu. ‘Safiye abla Allah ömür versin hâlâ bu gençliği taşıyorsunuz!’ dedim. ‘Bak bir laf var’ dedi. Bu sözü hiç unutmam: ‘Yaşımla başımı edemedim eş, yaşım seksen beş, gönlüm yirmi beş.’

BENİM HAYATIMDA HİÇ İLTİMAS OLMADI

Hiç kimse, kimseye, benim için; ‘Bunu bunu bunun için yap!’ demedi. Lüzum kalmadı çünkü. Ben de buna izin vermezdim, çünkü bu şekilde bir yere gelseydim ömür boyu bir eksiklik duyardım.

GÜZEL SESİN VAR, BENİM KOROMA GELİYORSUN!

-İnci Çayırlı sahneye ilk kez Üsküdar Musiki Cemiyeti’nin konserinde çıktı. Yer Saray Sineması’ydı. Konser sonrasında Cemiyetin başındaki isim, hocaların hocası Emin Ongan, Çayırlı’yı konsere gelen Münir Nurettin Selçuk ile tanıştırdı. Çayırlı Münir Nurettin’in elini öptü. Münir Nurettin ‘Tebrik ederim, güzel sesin var; Emin’e söyledim, artık benim koroma geliyorsun!’ dedi.

*   *   *

Pan Yayıncılık - 2015 - İstanbul