Eğin türküsü mü, Japon ezgisi mi?... Burhan Tarlabaşı

"Gızardı  gayalar" türküsü Kemâliye (Eğin)’in, kültür ve musikisinin köklü  izlerini taşıyan eski kına havalarındandır. Özellikle, gelin kınalanırken kadınlar tarafından  sözlü olarak söylenip çalınır. Gelinin doğup büyüdüğü baba  evinden ayrılışı sırasında gelini almaya gelenler de davul-zurna ile bu  hüzünlü türküyü birlikte seslendirirler..…

“Anama deyin ki  gele yanıma

Saya altunumu vere elime

İşte ben gediyim  yarin iline

Doldur pınar doldur ben gider oldum

Anamı babamı terk eder oldum”…

Sözleriyle davul- zurna  eşliğinde  türküye  devam ederken gelinin evden ağlayarak çıkışı izlenir. Dışarıda gelini almaya gelenler bile bu türküye gözleri dolarak  şu sözlerle hep birlikte iştirak ederler…

“Gızardı gayalar al geydi dağlar

Yeşil yaprak ile bezendi bağlar

Anadan ayrılan ah eder ağlar

Doldur pınar doldur ben gider oldum

Anamı babamı terk eder oldum.

*   *   *

Nida ve Neriman Tüfekçi anlatıyor(*):

“1978 yılında, Devlet sanatçısı sıfatıyla Japonya Kültür Bakanlığının davetlisi olarak gitmiştik. Konserlerimiz bitip Türkiye’ye geleceğimiz zaman bizlere bir çay-veda partisi  hazırlamışlardı. Davetlerine  saz ekibimizle iştirak ettik. Hoş sohbetten sonra onlar bize, biz onlara kendi geleneksel ezgilerimizden muhabbet  gösterileri sunduk.

Toplantı sona ermek üzereydi ki telli çalgıları (şamisen) eşliğinde bize  EĞİN’in,”Gızardı Gayalar” türküsünü çalmaya başlamazlar mı?  Biz de türkü’ye ben sazımla Neriman da sesiyle iştirak ettik.

Parça bittiğinde “bu müziği nereden öğrenip çalıyorsunuz?”  deyince verdikleri cevap ile çok şaşırdık. Kaşları çatık  bir şekilde baş sazları bize dönerek "bu zaten bizim melodimiz, bilmiyor musunuz..?”

Diye cevap verince:

Neriman’la  hayret edip,  yüz yüze bakıştık. Neriman birden bana dönerek.. “Ne alâka Nida,  bu tamamen Eğin’in “Gızardı kayalar’ı  değil mi, neden onlar  sahipleniyorlar  ki?..

Japonya'daki çay partisi bitmiş ama yeni bir konu açılmıştı.

Konuyu tartışacak zaten zamanımız da olmadığından hiç  bir şey söyleyemeden Japon müzisyenlerle vedalaşıp  çay partisinden ayrılıp otelimize döndük.”

*   *   * 

Konu o gün bugün muallaktır…

Eğin'den Japonya'ya mı,

Japonya'dan Eğin'e mi,

Yoksa hiçbiri mi?

___________________________________ 

(*) Konu 24 Ocak-4 Şubat 1991 “Özden Gazetesi”; 1992 de  ise “Gurbet gazetesi”nde haber yapılmış, olayı bizzat yaşayan Nida Tüfekçi tarafından aynı tarihlerde Kültür Bakanlığı'na  bildirilmiştir.