İlhami Gökçen'in EVLİYA ÇELEBİ SEYAHATNAMESİ'NDE ÇALGILAR kitabı için yazdığı tanıtım yazısı:
"Sultan 4.Murad'ın Bağdat seferine gitmeden önce 1638'de yapılmasını emrettiği esnaf geçit töreninde musikiciler esnafı da bulunur. Kendisi de bir musikici olan Evliya Çelebi, Seyahatnamesi'nin 1. cildinde çalgı yapımcılar (Esnaf-ı kâr-ı … Hünerkâr-ı … Kâr-ı … ) çalgıcılar (Esnaf-ı sâzendegân, sâzende-i … Sâzendegân-ı …) ve çalgılarını az veya çok ayrıntıları ile betimler. Bu çalgılar üzerine ilk çalışmayı yapan H.G.Farmer bunu Seyahatname'nin von Hammer tarafından yapılan İngilizce çevirisine dayanarak gerçekleştirir. Bu eser daha önce tarafımızdan Türkçe'ye çevrilmişti.
Seyahatname'nin yeni çeviri yazımlarının ortaya çıkması üzerine yaptığımız metin karşılaştırmalı bir çalışma neticesi olarak bu kitap oluştu.
Bu kitap şunları içerir: von Hammer ve Farmer'in orijinal metinleri ve çevirileri, Seyahatname'nin değişik metinleri ve çeviriler; Seyahatname'nin değişik metinleri (Ahmed Cevdet yayını, Özergin çalışması, Gökyay, Dankof ve diğerleri yayını). Bu çalışmada bunlara ek olarak birçok açıklamalar ve düzeltiler yapılmaktadır."
Dr. İlhami Gökçen'in Musiki Odaklı Özgeçmişi
Kilis’te doğdu (13 Eylül 1928). İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesini bitirdi (1954). 1957’den beri bulunduğu Kuzey Amerika’da (ABD, Kanada), Çocuk Psikiyatrisi uzmanlığını kazandı. Montreal ve Toronto’da mesleği ile ilgili çeşitli yerlerde (hastane, klinik, enstitü, vb.) çalıştıktan sonra emekliye ayrıldı. 1968’den beri Toronto’da (Kanada) yaşamaktadır. İki çocuk babasıdır: Timur (d. 1981), Dafne (d. 1986). Fransızca ve İngilizce dillerini bilmektedir ve Arap alfabesi harfleri ile tanışıklığı vardır.
Çocukluğunda kamış kaval ve daha sonra ney üfledi. İstanbul’da amatör korolara katıldı: Cavid Ongan, Dr. Nevzat Atlığ (Türk musikisi) ; Hulusi Öktem (Batı müziği). Özellikle, Türk musikisini kendisine yakışan yorumları ve notaları ile tattıran Dr. Atlığ’ı ‘hocam’ addederim. Zaten kendisinden feyz almam daha sonraki yıllarda da devam etti.
ABD ve Kanada’da çeşitli Batı müziği korolarına katıldı. Toronto’da, Les voix du coeur adlı dört sesli Kanada-Fransız korosu topluluğunda söylemektedir.
Toronto’da 1987’den beri etkinlik gösteren ve arada bir konserler veren “Toronto Klâsik Türk Musikisi Koro”sunun kurucusudur.
Hüseyin Sadettin Arel’in kurduğu Musiki Mecmuası ciltlerini okuyarak müzikolojiye merak sardı. Etem Ruhi Üngör Musiki Mecmuası’nda yazılarını yayımlayarak kendisini musiki yazarlığına teşvik etti.
Üngör’ün teklifi üzerine Henry George Farmer’ın, Turkish Instruments of Music in the Seventeenth Century adlı kitabın çevirisi, Musiki Mecmua’sında yayımlandı (1985-1997). Daha sonra bu çeviri, Onyedinci Yüzyılda Türk Çalgıları adı altında birçok baskı hataları ile bir kitap olarak 1999’da, Kültür Bakanlığı Yayınları’nda yayımlandı.
Yabancı kaynakları Türkçeye kazandırmak için, Fransızca’dan (Jean Baptiste Thibault, Eugène Borrel, Ahmet Adnan Saygun, Antoine Galland, Bertrandon de la Broquière, Jean Baptiste Tavernier, Jean Thévenot) ve İngilizce’den (Laurence Picken, Karl Signell, Henry George Farmer) çeviriler yaptı.
Ayrıca, inceleme ve bibliyografya (Jean Baptiste Thibault, Eugène Borrel, Ahmet Adnan Saygun, Laurence Picken, Karl Signell) yazıları hazırladı. Bunların büyük çoğunluğu Musiki Mecmuası’nda yayımlandı. Yazıları daha sonra Metin Turan yönetmenliğindeki folklor/edebiyat dergisinde yayımlandı (bkz. Gökçen bibliyografyası).
Yukarda sözü geçen yazılarına diğer başkalarını ve kardeşi Dr. Mahmut Adnan Gökçen’in Giambatista Toderini, Luigi Ferdinando Marsigli üzerine olan makalelerini de ekleyerek Türk Musikisine Katkılar adlı bir kitapta yayımladı, bkz. Ürün Yayınları 2008.
Karl Signell’in, MAKAM, Modal Practice in Turkish Art Music kitabına yaptığı çeviri, MAKAM, Türk Sanat Musikisinde Makam Uygulaması adı altında yayımlandı, bkz. Yapı Kredi Yayınları, 2006. Bu kitabın V. ve VI. bölümlerinin çevirileri daha önce Musiki Mecmuası’nda (Yıl: 52, Sayı: 464, 1999- Bölüm V; Yıl: 53, Sayı: 470, 2000; Sayı: 471, 2001; Yıl: 54, Sayı: 472, 2001-Bölüm VI) tefrika edildi.
Albert Bobowski’nin, Mémoires sur les Turcs [Türkler hakkında Bildiriler/Muhtıra] elyazmasının “Meşkhane” bölümü çevirisi de, Musiki Mecmuası’nda yayımlandı: (1) Yıl: 50, No. 458, Eylül 1997, s. 19-23; (2) Yıl: 50, No. 459, Aralık 1997, s. 24-27; (3) Yıl: 51, No. 460, Mart 1998, s. 31.
Dr. Mahmut Adnan Gökçen ile Bobowski’nin yukarda sözü geçen ‘Meşkhane’ bölümünün beş İtalyanca versiyonu ve Almanca ve Fransızca çevirilerinin metin karşılaştırmalı bir çalışması da yapılmış bulunmaktadır. Yakın bir tarihte yayımlanması düşünülmektedir.
Rauf Yekta’nın Fransızca musiki yazıları üzerine yaptığı çalışma ve çeviriler Rauf Yekta - Fransızca musiki yazıları adlı kitapta (Prof. Dr. Nevzat Atlığ’ın Sunuş yazısı ile) yayımlandı, bkz. Ürün Yayınları, 2007.
Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nin 1. cildinde sözü geçen çalgılar ve çalgıcılarla ilgili yerli ve yabancı dillerdeki metinlerinin karşılaştırmalı bir çalışması açıklamalarla birlikte Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Çalgılar adı kitapta yayımlandı, bkz. Ürün yayınları, 2018.
Çevrimiçi ‘Musiki Dergisi’nde, çeşitli konularda (Türk musikisi konseri, CD ve kitap eleştirileri; musiki, edebiyat, vb.) deneme yazıları çıkmaktadır.
Birçok yazıları, ‘Academia.edu’ sitesinde bulunmaktadır.
Dr. Göktan Ay’ın düzenlediği, ‘Uluslararası Sempozyum’a bildiri vererek katılmaktadır (2017 ; 2018).
Mehmet İlhami Gökçen
16 Brendan Road
Toronto, ON, M4G 2X1, Kanada
Telefon: (416) 425-153
ilhami.gokcen@gmail.com
Bize Ulasin
İstanbul 27°°C
Teşekkürederiz...
