Divane mucidinden tarihi dava...

Yavuz Gül yıllarca emek ve yaklaşık 1.600.000 TL harcaması karşılığı  geliştirdiği, patent hakkını aldığı  metal profil saplı bağlama ve divane çalgısını tam satışa sunmaya emek ve paralarının karşılığını almaya hazırlandığı sırada; İzmir Çiğli'de faaliyetini sürdüren bir çalgı yapımcısı önce davranıp taklidini piyasaya sürerek değerinin çok altında satmaya başladı.

Üstelik anlaşmak vaadiyle işyerine çağırdığı Yavuz Gül ve oğlunun üzerine sopa ve küfürlerle yürüyerek yıldırmaya çalıştı.

Yavuz Gül'ün  hak arama macerası da başlamış oldu.

Dava çalgı yapım tarihimizde bir ilk olmakla birlikte ustadan ve birbirlerinden görme yöntemlerle şimdiye değin çalgı üreterek sıradan devamiyetini sürdüren çalgılarımız, yapımcıları ve çalgı yapımcılığımızın sanayileşmesi gibi konuların geleceği hakkında önemli gelişmeleri beraberinde getirmesinin yanında gelecek müzik tarihimizde bir örnek oluşturacak gibi görünüyor.

Divane'yi kullandığı enstrumanlar  arasına katan Orhan Gencebay çalgı hakkında şöyle demişti:

"Divane, bağlama sülalesinin bir ferdidir."

*   *   *

Aşağıda tazminat davası içeriğinden seçtiğimiz anekdotlar var.

Yorumsuz aktarıyoruz:

Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi Hâkimliği’ne;

Davacı: Yavuz Gül

Davalı: Y.I.                                         

Konu: Müvekkilin Türk Patent Enstitüsünde 2008/01032 tescil numarası ile kayıtlı olan “Telli Çalgılarda Metal Profil Sap” isimli faydalı modele ilişkin haklarına tecavüz 551 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye aykırılık 1.000,00-TL maddi, 25.000,00-TL manevi tazminat istemi.

. . .

Müvekkil 30 yıllık mühendislik tecrübesi ile uzun yıllardır müzik sektörü içinde olup, son 8 yıldır Yavuz Gül – Divane Müzik sıfatıyla kurumsal olarak telli çalgı yapımı ve üretimi üzerine kurumsal olarak çalışmaktadır. telli çalgı üretimine bu güne dek yaklaşık 1.600.000,00-TL üzerinde yatırım yapmış olup, bu yatırımın yaklaşık 500.000-TL’lık kısmından fazlası da bizzat kendi buluşu olan telli çalgılarda metal profil sap için harcanmıştır.

. . .

Müvekkil, “Telli Çalgılarda Metal Profil Sap” isimli buluşu hakkında 18.02.2008 tarihinde Türk Patent Enstitüsü Başkanlığı’na başvuru yapmış ve bu faydalı model başvurusu 23.03.2009 tarihinde 551 Sayılı KHK hükümleri gereğince, 2008/01032 tescil numarası ile  (Ek-1 Müvekkile ait faydalı model tescil belgesi) tescillenmiştir. Müvekkile ait faydalı modelin koruma süresi hala devam etmektedir.

. . .

Faydalı model belgesinin alınmasının ardından 10 yıllık bir işletme planı hazırlanmış, geçen 8 yılda yaklaşık 500.000,00-TL üzerinde yatırım yapılmış.

. . .

Telli çalgılarda  metal profil sapın nemden ısıdan ve tellerin çekim  kuvvetinden etkilenip dönme, eğilme, çarpılmalarını önleyerek çalgı aletinin işlevselliğini korumak, daha gür ve berrak bir ses elde etmek amacı ile metal sap kullanılmıştır.

Bağlama, divane, tanbur, ud, gitar, cümbüş, lavta, buzuki vs telli çalgılarda ağaç sap yerine üzerine ağaç giydirilmiş metal profilli sap ile ilgili olan buluşta, sapın tellerin gergi kuvvetine ve neme karşı mukavemetli olması çalgı aletinin işlevini tam olarak yerine getirmesini sağlamaktadır.

*   *   *

Davalı Y.I. tarafından gerek imal edilmek gerekse ticari anlamda satışa sunulmak sureti ile müvekkilin 551 sayılı KHK’dan doğan hakları gerekse TTK haksız rekabetten doğan hakları zarara uğratılmıştır.

. . .

1400-TL’na satışı yapılan metal profil saplı telli çalgılar taklit edilerek piyasaya 130-TL veya daha düşük bir bedelle satışın yapıldığı gerek reklam gerekse internet duyurularından anlaşılmaktadır.

. . .

12.10.2014 tarihinde saat 01.08’de  davalı tarafından üretimi yapılan alüminyum  kutu profil saplı bağlama üretimi ve  satışını durdurması istenmiş, karşı taraf müvekkili işyerine konuşmak için davet ettiğinde müvekkil ve oğlu Köksal Kaya  Gül 13.10.2014 tarihinde medeni bir çerçevede konuşmaya gitmiş ise de karşı taraf hem müvekkile hem de oğlu Köksal Kaya Gül’e hakaret etmiş, ardından eline geçirdiği sopa ile müvekkil ve oğluna saldırmış ve devamında sarfettiği sözler ile hem müvekkil hemde oğlu Köksal Kaya Gül’ün onurunu rencide etmiştir.

Konu ... Polis Karakolu’na intikal etmiş, müvekkil ve oğlu Köksal Kaya Gül,  davalıdan şikayetçi olmuştur. Konu ... Başsavcılığı’na intikal etmiş olup, durum hakkında ... soruşturma numaralı dosya bulunmaktadır. (Ek-6 Karakol ifade tutanakları)

. . .

... Fikri Sınai Hukuk Mahkemesi’nin ... İş sayılı dosyası ile keşif kararı veriliyor ve 13.11.2014 tarihinde keşif kararının icrası gerçekleştiriliyor.

Bilirkişi Heyeti'nin 05.01.2015 tarihli raporu:                                

“…Raporumuz ekindeki, “ALEYHİNE TESPİT İSTENİLEN YAN İŞYERİNDE BELİRLENEN ÜRÜNLER” başlıklı fotoğraf sayfalarında detaylı fotoğrafları bulunan  bağlamalar ile “ALEYHİNE TESPİT İSTENİLEN YANIN İNTERNET KULLANIMLARI” başlıklı fotoğraf sayfalarında detaylı fotoğrafları bulunan  bağlama üretiminin ve ürünlerinin tesbit isteyen yana ait 2008/01032 tescil no’lu Faydalı Model Belgesindeki haklarla, 551 sayılı Patentlerin Korunması Hakkında KHK’nin 136. Maddesinin a ve b bentleri çerçevesinde bağlantılandırılabileceği, bu durumun tesbit isteyen yana ait 2008/01032 tescil no’lu Faydalı Model Belgesinden kaynaklanan ve 551 sayılı Patentlerin Korunması Hakkında KHK çerçevesinde korunan sınai mülkiyet haklarını ihlal edebileceği..." şeklinde idi.

 Yapılan keşif ve hazırlanan bilirkişi raporu doğrultusunda ihtiyati tedbir talebi  kabul ediliyor.  Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi 27.01.2015 tarihinde "…Aleyhine tedbir istenen davalının faydalı model istemlerini içeren, ürün üretme, satma, ticari bulundurma eylemlerinin ihtiyati tedbir yoluyla durdurulmasına…, …İstemleri içeren mevcut ürünlerin davalıdan toplanarak yeddiemin olarak yine davalıya teslimine…” şeklinde karar veriyor.

 Ve 30.01.2015 tarihli  kararla İzmir İcra Müdürlüğü ... Sayılı dosya ile infaz gerçekleştirmek için karşı tarafın işyerine gidilerek metal sap profil içeren değişik boyut ve renklerde üretim halinde metal satışa hazır olmayan 17 adet bağlama, yine metal sap içeren satışa hazır halde 38 adet bağlama, bağlama yapımında kullanılan 159 adet tahta sap ve 167 adet alüminyum profil tespit edilmiş ve tedbir kararı uyarınca tespit edilen eşyalar toplanıp el konularak yediemine bırakılıyor.

 Yavuz Gül'e  ait tescilli faydalı modele konu bağlama ve telli çalgıları, fikri çalan kişi tarafından üretilip ticaretinin yapılmasının yanı sıra bu ürünleri internet kanalıyla verdiği reklamlarda,  “... MÜZİK ” adını verdiği uzantılı facebook hesabında, ve “... müzikaletleri.com” ibareli web sitesinde yayınlamak suretiyle sergiliyor.

 Hakkında icra gerçekleştirilen kişi tedbir kararının infazı esnasında metal profil saplı bağlama ürettiğini ve sattığını ikrar ediyor.

 Divane mucidinin sunduğu deliller arasında Almanya Dresden üniversitesi Çalgı Yapım Enstitüsü IFM Test Raporu ile profesyonelce hazırladığı belki de çalgılar tarihimizin ilk "çalgı kullanma klavuzu" bulunuyor.

*   *   *

Sözkonusu dava çalgı yapım tarihimizde bir ilk olmakla birlikte, ustadan kalma ve birbirlerinden görme yöntemlerle şimdiye değin çalgı üreterek sıradan devamiyetini sürdüren çalgılarımız, yapımcıları ve çalgı yapımcılığımızın sanayileşmesi gibi konuların geleceği hakkında önemli gelişmeleri beraberinde getirecek gibi görünüyor.

______________________________________

Resim: Orhan Gencebay ve Yavuz Gül