Konuk Yazar

İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ve İstanbul Üniversitesi Dil Merkezi’nin ortaklaşa düzenlediği “Uluslararası Hüseyin Sadettin Arel ve Türk Müziği Sempozyumu” 13-14 Aralık 2017 tarihlerinde İstanbul Üniversitesi Kongre Merkezi’nde gerçekleştirildi.

Sempozyum pek çok açıdan bir ilke sahne oldu. Türk Müziği tarihine altın harflerle geçecek tartışmalar, konuşmalar, sunumlar ve değerlendirmeler Arel’in bir tabu olmaktan çıkarılıp, tanınabilmesi açısından çok önemliydi.

Çünkü tüm Türk Müziği uğraşanlarının bu işe başladıkları andan itibaren ismini en çok zikrettikleri isim olan Hüseyin Sadettin Arel 80 yıldır ya baş tacı edilir ya da sert eleştirilere maruz bırakılırdı. 80 yıldır Arel’i ne pahasına olursa olsun savunanlar sadece batı alt yapısını kurmak ve sistematik bir model yaratmak uğruna geleneği nasıl göz ardı ettiğini görmezden gelirdi. Onu eleştirenler ise dönemsel tartışma, çatışma ve neredeyse soğuk savaş boyutundaki baskılar içerisinde kurduğu sistemin başarısını önemsemezlerdi. Tez konusu arayan lisansüstü öğrencilerimize Arel konusunda bir tez yaptırmak istesek, çekinir, korkar ve bu kadar çetrefilli bir konuya el atmak istemezlerdi. Arel bir tabu ve bir efsane idi. Hep konuşulan, ama gerçek anlamda hiç tartışılmayan bir bilim adamı olarak ismi bilindi, ancak icraatı üzerine çok düşünülmedi.

İşte bu sempozyum vefat tarihi olan 6 Mayıs 1955’ten bu yana Hüseyin Saadettin Arel’in ilk kez sistemini, kitaplarını, makalelerini, bestelerini ve düşüncelerini bilimsel bir bakış açısıyla mercek altına aldı. “Açılış” oturumu, “Tanıyanların Gözüyle Hüseyin Saadettin Arel” oturumu, vefat etmiş duayen müzikologlarımıza adanmış 10 adet bilimsel oturum ve kapanış oturumu ile toplam 13 oturum boyunca Arel, yaşadığı dönem doğrultusunda değerlendirildi, konumlandırıldı ve tartışıldı.

İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Fikret Turan Hoca’nın yıllardır araştırmacılara kapalı olan Arel arşivinin bilim camiasına açılmasına ilişkin özverili çalışmaları ve bunu paylaşması da takdire şayandı.

Sempozyumun Onur Kurulu İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut AK ile birlikte Türk Müziği’nin yaşayan duayenlerinden Prof. Dr. Nevzad Atluğ,  Prof. Dr. Derya Örs,  Prof. Yalçın Tura, Prof. Dr. Alâeddin Yavaşça, Prof. Dr. Owen Wright ve Tülin Yakarçelik’ten oluşuyordu. Sempozyum açılışında Tülin Yakarçelik’in sesinden Arel’e ait bir durak ve bir şarkı dinletilmesi, Arel’i bir besteci olarak tanımak adına önemliydi.

Sempozyumun düzenleme kurulu Prof. Dr. Fikret Turan, Şaban Abak, Yrd. Doç. Dr. Mehmet Yalçın Yılmaz, Prof. Aygül Günaltay ve Prof. Dr. Nilgün Doğrusöz Dişiaçık’tan oluşuyordu.  

Prof. Dr. Fikret Turan, Prof. Dr. Nilgün Doğrusöz, Prof. Dr. Aygül Günaltay’ın açılış konuşmaları ve  Arel’in Cumartesi Toplantıları’nda bulunmuş, o günlerin tanığı 94 yaşındaki avukat Salih Nuri Tüzel’in konuşmasının ardından iki gün boyunca 41 bilim insanı akademik, bilimsel, eleştirel ve analitik yöntemler ile Arel’i anlattı. Her oturumun bir duayene adanmasının ardından, son oturumun 26 Mayıs 2017’de çok genç yaşta kaybettiğimiz değerli hocamız Prof. Şehvar Beşiroğlu’na adanması ayrı bir vefa örneği idi.

Kapanış oturumu bilimsel bir sempozyuma yakışır bir nitelikte ve Prof. Dr. Fikret Turan’ın oturum başkanlığında gerçekleşti. Günümüzün yaşayan efsaneleri Prof. Yalçın Tura ve Prof. Ruhi Ayangil ile birlikte, Prof. Songül Karahasanoğlu, Prof. Dr. Ralf Martin Jäger, Prof. Dr. John Morgan O’Connell ve Yrd. Doç. Dr. Mehtap Demir’in değerlendirme ve katkılarıyla sempozyum sona erdi.

Sempozyumda emeği geçen kurum, kuruluşlar ile özverili bir şekilde görev yapan sempozyum görevlisi lisansüstü öğrenci arkadaşlar övgüye değer bir sempozyum gerçekleştirdiler.

Ve tabii ki Hüseyin Sadettin Arel’in aziz hatırası ve bıraktığı mirası bir sempozyumda gündeme getirmek her türlü takdire şayandı.

Hüseyin Saadettin Arel’i bir kez daha saygı ile anıyorum.

Söylemeliyim ki; İstanbul Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü’ndeki Arel Kütüphanesi’ndeki nice bilgi keşfedilmeyi, gün yüzüne çıkmayı bekliyor.

KATILIMCILAR

Prof. Dr. Suraya AGAYEVA (Azerbaycan Millî Bilimler Akademisi)

Prof. A. Bülent ALANER (Anadolu Üniversitesi)

Prof. Dr. Fazlı ARSLAN (İstanbul Üniversitesi)

Prof. Ruhi AYANGİL (İstanbul Teknik Üniversitesi)

Prof. Dr. M. Hakan CEVHER (Ege Üniversitesi)

Prof. Dr. Gözde ÇOLAKOĞLU SARI (İstanbul Teknik Üniversitesi)

Prof. Dr. Nilgün DOĞRUSÖZ DİŞİAÇIK (İstanbul Teknik Üniversitesi)

Prof. Dr. Ali ERGUR (Galatasaray Üniversitesi)

Prof. Dr. Mahmoud GUETTAT (Tunus)

Prof. Dr. Rafig İMRANİ (Kafkas Üniversitesi, Kars)

Prof. Dr. Ralf Martin JÄGER (Univesität Münster, Almanya)

Prof. Songül KARAHASANOĞLU (İstanbul Teknik Üniversitesi)

Prof. Dr. John Morgan O’CONNELL (Cardiff University, İngiltere)

Prof. Yalçın TURA (İstanbul Teknik Üniversitesi)

Prof. Dr. Gülçin YAHYA KAÇAR (Gazi Üniversitesi)

Doç. Dr. Abdullah AKAT (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon)

Doç. Dr. Onur Güneş AYAS (Yıldız Teknik Üniversitesi)

Doç. Dr. Ozan BAYSAL (İstanbul Teknik Üniversitesi)

Doç. Yalçın ÇETİNKAYA (İstanbul Teknik Üniversitesi)

Doç. Dr. Cenk GÜRAY (Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara)

Doç. Sühan İRDEN (Selçuk Üniversitesi, Konya)

Doç. Dr. Mustafa Kemal KARAOSMANOĞLU (Yıldız Teknik Üniversitesi)

Doç. Dr. Okan Murat ÖZTÜRK (Başkent Üniversitesi)

Doç. Dr. Seyit YÖRE (İstanbul Üniversitesi)

Yrd. Doç. Esra BERKMAN (Anadolu Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Mehtap DEMİR (İstanbul Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Bilen IŞIKTAŞ (İstanbul Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Togay ŞENALP (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi)

Dr. Alexander DJUMAEV (University of Central Asia, Uzbekistan)

Dr. Jacop OLLEY (Univesität Münster, Almanya)

Dr. Ayhan SARI (İstanbul Devlet Türk Müziği Topluluğu)

Dr. Markos SKOULIOS (Technological Educational Institute of Epirus,Yunanistan)

Av. Beyza KORAL (İstanbul, Türkiye)

Av. Salih Nuri TÜZEL (İstanbul, Türkiye)

Öğr. Gör. Bekir Şahin BALOĞLU (Yıldız Teknik Üniversitesi)

Öğr. Gör. Serkan GÜNALÇIN (Gazi Üniversitesi)

Arş. Gör. Dr. Nevin ŞAHİN (Yıldırım Beyazıt Üniversitesi)

Arş. Gör. Dilhan KONAN (İstanbul Teknik Üniversitesi)

Arş. Gör. Harun KORKMAZ (İstanbul Üniversitesi)

Cüneyt GÜRENÇ (Yıldız Teknik Üniversitesi)

Cemal ÜNLÜ (İstanbul, Türkiye)