21 Nisan 2016'da açıklanması beklenen ‘Kültür Paketi’nde iki tür emeklilik var.
Birincisi: Emeklilik yaşına gelen ancak primi eksik olan 7132 sanatçıya geriye doğru borçlanarak emekli olma hakkı.
İkincisi: Emeklilik hakkını elde etmiş bulunan 1900 Kültür ve Turizm Bakanlığı sanatçısını emekliliğe teşvik.
Açıklamayı genel hatlarıyla Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal yaptı. Esas açıklama Başbakan Davutoğlu’nun katılacağı 21 nisan 2016 tarihli toplantıda kamuoyuyla paylaşılacak. (*)
Verilen bilgiye göre:
Emeklilik şartları taşıyan ancak, eksik primleri olduğu için emekliliğe hak kazanamayan tiyatro, sinema, ses sanatçıları, yazar ve çizerlerin de içinde olduğu 7132 sanatçı ödeyemedikleri primlerini geriye doğru borçlanıp ödeyerek emekli olabilecekler.
Kültür ve Turizm Bakanlığı'nda kadro karşılığı görev yapan sanatçılar emeklilik maaşı ve/veya ikramiyesi arttırımı ile emekliliğe teşvik edilecek.
Tasarıya göre yaş haddini doldurmasına 6 yıl olanlara emekli maaşının yüzde 50 fazlasının; yaş haddine 3-6 yıl olanlara yüzde 40; 3 yıldan az olanlara ise yüzde 30 fazlasının ödenmesi öngörülüyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı sanatçılarının emekli olmaları durumunda alacakları emeklilik maaşı 2000 TL dolayında. Tasarıyla öngörülen en yüksek oran olan "emeklilik maaşının %50'sinin fazladan ödenmesi" durumunda bile, bu ek miktarın sanatçının emekli olduğunda uğrayacağı maaş kaybını karşılamadığı belirtiliyor.
Olası emeklilik ikramiyesi arttırımında da kayıp değişmiyor. Mevcut emeklilik ikramiyesi 70.000TL dolayında. Bunun %50'si fazladan ödense bile, bu ek miktarın sanatçının emekli olduğunda karşılacağı bir yıllık maaş kaybını karşılamadığı biliniyor.
Bu çok basit hesapla bile yeniden gündeme getirilen emekliliğe teşvik tasarısı adil olmaktan uzak bir tablo çiziyor.
Tasarıdaki oranların uygulamayı işlevsel/işe yarar hale getirecek düzeye henüz ulaşmadığı düşüncesi ağır basıyor.
Düzenlemenin emekliliğe zorlamak fiiline dönüştürülmemesi isteniyor.
___________________________________________
(*) Eylül 1998'deki, yani 18 yıl önce düzenlenmiş, ancak uygulanmamış olan sanatçı emeklilik tasarısı ana hatlarını aktarmak istiyoruz:
"Kültür Bakanlığı 1998'de ‘‘657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 5434 Sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı‘‘ hazırlamış idi.
Hazırlanan yasa tasarısı ile emeklilik yaşı balede 45, opera, tiyatro, orkestra ve korolarda 60. Ayrıca sanatçıların emeklilik maaşlarında iyileştirme
Ayrıntılar şöyle idi: Devlet Tiyatroları'nda görevli sanatçılar 60, Devlet Opera ve Balesi'nde görevli Bale Bölümü sanatçıları 45, diğer bölümdeki sanatçılar 60, Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü'ne bağlı Dans Topluluklarında görevli dans sanatçıları 45, Dans Toplulukları'nda görevli diğer sanatçılar 60, Orkestra, Koro, Topluluk vb. sanat kurumlarında görevli sanatçılar 60. Tasarıya göre, bu yaş sınırlarını doldurmalarına karşın emekliliğe hak kazanamayanlar, emekliliklerine hak kazandıkları tarihte emekliye sevkedilecek idi."