Güzel Sanatlar Liselerinde Müzik Eğitimi…

Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) 2015-2016 eğitim öğretim istatistiklerine göre Türkiye genelinde 71 ilde 79 güzel sanatlar lisesi var. Resim ile müzik branşlarının her birine yılda yetenek sınavı ile 30 öğrenci alınıyor.

Güzel sanatlar lisesi giriş toplam puanında, yetenek sınavının etkisi yüzde 70. diğer yüzde 30’u 8’inci sınıfların girdiği Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş (TEOG) sonucunda elde ediliyor.

Yetenek sınavı okulun müdürü ve öğretmenleri, il ya da ilçeden öğretmenler, üniversite öğretim üyelerinden oluşan jüri tarafından yapılıyor.

Öğrenim süresi ortaokul sonrası dört yıl.

Lise birinci sınıf programları iki bölümde de aynı sayılır. Birinci sınıf sonunda ayrılmak isteyenler olursa diğer liselere intibakta geri kalmıyorlar. Sınıf kademesi yükseldikçe ortak dersler azalıyor, alan dersleri artıyor. Örneğin, bir müzik bölümü öğrencisi 9 ve 10’uncu sınıfta haftada 6 saat matematik dersi alırken, 11 ve 12’inci sınıfta hiç matematik dersi görmüyor.

Türkiye’nin ilk güzel sanatlar lisesi İstanbul Kadıköy’deki Avni Akyol Güzel Sanatlar Lisesi. 16 Ekim 1989’da dönemin Milli Eğitim Bakanı Avni Akyol tarafından Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi ismiyle açılmış.

Müzik bölümünde eğitim öğrencinin isteği, yeteneği ve fiziksel özellikleri dikkate alınarak seçilen bir enstrüman belirlenmesi ile başlıyor.

Okulun ilk haftası  müzik bölümü başkanları yeni alınan 30 öğrenciyi çalgılara göre bölümlere dağıtıyor. Piyano mecburi. 2017'de baglama çalgısı da mecburi çalgı olmuş. 2017-18 öğretim döneminde başlayacak. İsteyen kendi çalgısını alıyor veya okuldan dört yıl boyunca bir öğrenciye zimmetleniyor. Piyano, bağlama ve kendi çalgısı olmak üzere öğrenci mezun olduğunda üç enstrümanı çalabilmesi mümkün oluyor.

Kadıköy’deki Avni Akyol Güzel Sanatlar Lisesi'nde 22 branş müzik öğretmeni var. Her birinin odası bulunuyor. Her odada iki öğrenciye bireysel ders veriyorlar. Sınavları ortak oluyor. Sınav haftasında piyano öğretmenleri toplanıyor, her öğrenci komisyona çalıyor. Sadece kendi öğretmeni değil, komisyon değerlendiriyor.

Mezun olan öğrenciler genellikle üniversitelerin özel yetenekle öğrenci alan bölümlerini tercih ediyorlar.

Özel yetenekle alan bölümleri seçebilmek için üniversiteye girişin ilk adımı olan Yükseköğretime Geçiş Sınavı’ndan (YGS) 150 barajını geçmek gerekiyor.

Avni Akyol Güzel Sanatlar Lisesi’nin 8 yıllık müdürü Recep Tutal:

"Yetenek sınavı puanlarının öncelikli olmasını, bu sınav puanına daha fazla önem verilmesini istiyoruz. Önce YGS puanı, sonra yetenek, sonra ortaöğretim başarı puanı değerlendiriliyor. Ne kadar yetenekli olursanız olun, YGS’den çok yüksek puan alamadığınız takdirde üniversite kazanma ihtimali düşüyor. Yetenek sınavı puanlarının öncelikli olmasını, daha fazla önem verilmesini istiyoruz. Bizim öğrencilerimiz doğuştan yetenekli ama üniversite sınavına girerken bu ikinci plana atılıyor. Gelecek yıl YGS’nin yüzde 60’ı, yetenek sınavının yüzde 40’ı etkili olacak gibi bir duyum aldık. Bu istemediğimiz bir durum. Diğer okullarda Türkçe, matematik ne kadar önemliyse, bizde en önemli şey iyi çizim yapmak, enstrümanı en iyi şekilde çalmak. Bir Anadolu lisesi mezunu YGS’den 400, bizimki 250 alsa, yetenek sınavında Anadolu öğrencisi 60, güzel sanatlar öğrencisi 90 kazansa, üniversiteye Anadolu lisesi öğrencisi giriyor. Ne anlamı kalıyor o zaman güzel sanatlarda okumanın, yeteneğin? Diğer adaylar da üniversitelerin yetenek gerektiren bölümlerine girebilsin tabii ama güzel sanatlar lisesi öğrencilerine bir ayrıcalık tanınsın..”

Öğrenciler genelde Mimar Sinan Güzel Sanatlar, Marmara, İstanbul, Hacettepe gibi üniversitelerin güzel sanatlar bölümlerini, müzik ve resim öğretmenliği, grafik tasarım, iç mimarlık, konservatuvarları tercih ediyorlar.

Bu okullarda okumak isteyen öğrenci sayısı artıyor. Örneğin Ankara Güzel Sanatlar Lisesi’ne 2016 yılında müracaat sayısı 400.

Ankara Güzel Sanatlar Lisesi Müdürü Mücahit Tutar:

“400’e yakın müracaat oluyor, içeresinden 30 öğrenci seçiyoruz. Öğrencilerimiz üniversitelerin yetenekle alan bölümlerini tercih ediyor. Eğitim fakültelerine, konservatuvarlara gidiyorlar. Üniversiteye yerleşme oranı yüzde 97 civarında. Üniversiteyi bitirdikten sonra resim, görsel sanatlar ya da resim öğretmeni olarak devam edebiliyorlar. İç mimarlık bölümü tercihleri arasında. Konservatuvar mezunları müzikle ilgili başka alanlara yöneliyor ya da kendilerine atölyeler kuruyor. Bu tür okullara öğrenci yetiştiren kurslar açabiliyorlar”

Güzel sanatlar liselerine 8’inci sınıfı bitiren ortaokul ve imam hatip ortaokulu öğrencileri başvurabiliyor. Ayrıca yapılan yetenek sınavında kontenjanı dolmayan okullara eylül ayının son haftasında yetenek sınavıyla öğrenci alınabiliyor. Bu sınava ortaöğretim kurumlarının 9’uncu sınıfında okuyan öğrenciler de girebiliyor. Başvuracak adaylar yalnızca bir güzel sanatlar lisesine müracaat edebiliyor. Ön kayıt müracaatları okulların kapandığı tarih itibariyle başlıyor ve haziran sonuna kadar devam ediyor.

İlk olarak 1989’da İstanbul’da açılan güzel sanatlar liseleri, ardından 1990-1991 yılında Ankara, Eskişehir, Bursa, Kütahya ve İzmir’de açıldı. 2008 yılında okul çeşitliliğini azaltmak ve program çeşitliliğini artırmak amacıyla güzel sanatlar liseleri ve spor liseleri birleştirildi. Ancak 18’inci Milli Eğitim Şurası’nda iki farklı disiplin anlayışı olan güzel sanatlar ve spor liselerinin ayrılarak iki farklı okul türü olarak eğitim vermesine dair tavsiye kararı alındı. 2013 yılında alınan kararla güzel sanatlar ve spor liseleri, ‘güzel sanatlar liseleri’ ve ‘spor liseleri’ olmak üzere ikiye ayrıldı. MEB istatistiklerine göre, 2013-2014 eğitim öğretim yılında 71 olan güzel sanatlar lisesi sayısı, 2014-2015’de 73, 2015-2016’da 74, 2016-2017 eğitim öğretim yılı başı itibariyle 79’a çıkarıldı. Türkiye’de 2016-2017 eğitim öğretim yılı başı itibariyle 71 ilde toplam 79 güzel sanatlar lisesi var. Artvin, Ardahan, Bayburt, Bilecik, Gümüşhane, Hakkari, Kilis, Mardin, Tunceli ve Yalova’da ise bu liselerden yok. En çok güzel sanatlar lisesi 4 okul ile İstanbul’da. Ankara, Antalya, Balıkesir, İzmir ve Kırklareli’nde ise ikişer lise bulunuyor.(1)

Güzel sanatlar liseleri mezunlarının hangi meslek dallarına yöneldiğine dair kapsamlı bir araştırma yok. Ancak Başkent Üniversitesi Grafik Tasarımı Programı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Serap Buyurgan’ın yaptığı bir araştırmaya göre, 1994-95 ve 1995-96 eğitim öğretim yıllarında Ankara Güzel Sanatlar Lisesi Resim Bölümü’nden mezun olan 22’şer kişilik iki grubun 6-7 yıl sonraki meslek dağılımları şöyle:

1994-95 yılında mezun olan öğrencilerin; yüzde 22.5’i akademisyen, yüzde 22.5’i grafiker, yüzde 14.5’i mezun oldukları branşlarda öğretmen, yüzde 9’u iç mimar, yüzde 9’u herhangi bir üniversiteye gitmemiş, yüzde 4.5’i animatör, yüzde 4.5’i kendi atölyesi var (ressam), yüzde 4.5’i yurt dışında yaşıyor. 1995-96 yılında aynı bölümden mezun olanların ise; yüzde 32.5’i öğretmen, yüzde 18’i ressam, yüzde 18’i iç mimar, yüzde 9’u animatör, yüzde 9’u grafiker, yüzde 4.5’i seramiker, yüzde 4.5’i alan dışı branşlarda çalışıyor.

Türkiye'deki:

Güzel Sanatlar Lisesi sayısı: 79 

Öğrenci Sayısı
Kadın: 7 bin 550
Erkek: 5 bin 656
Toplam: 13 bin 206 

Öğretmen sayısı 
Kadın: 853
Erkek: 1 096
Toplam: 1 949

Derslik sayısı: 746

___________________________________

 (1) Esra Ülkar "Gelecegin Sanatcıları Bu Liselerden Çıkıyor" Hürriyet Gazetesi Kitap Sanat Eki, 05 Mayıs 2017