Türkiye’de 25 Devlet Sanatçısı kaldı…

Yönetmeliğin iptalinden sonra hiçbir sanatçıya unvan verilmedi. 1998 yılından önce devlet sanatçısı olanlar ise bu iptalden etkilenmedi.

İptaller, yaşamını yitirenler ve unvanı reddedenlerden sonra yapılan yeni düzenlemelerle artık Türkiye’de, devlet sanatçısı unvanına sahip 25 kişi kaldı.

1971’de yürürlüğe giren Devlet Sanatçılığı Kanunu kapsamında ilk Devlet Sanatçısı unvanı Adnan Saygun’a verilmiş, bu unvanın Saygun'a verilip Cemal Reşit Rey'e verilmemesi, kamuoyunda o zamanlar hayli tartışılmış, Cemal Reşit Rey'e bu ünvan 10 yıl sonra 1981'de verilmiştir.

Mevcut Devlet Sanatçıları:

Sinema: Hülya Koçyiğit, Türkan Şoray

Tiyatro: Yıldız Kenter, Ayten Gökçer, Prof. Dr. Bozkurt Kuruç

Geleneksel Türk Müziği: Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça, Prof. Dr. Nevzat Atlığ, Dr. Teoman Önaldı,

Kompozitör: Prof. Dr. İlhan Usmanbaş

Orkestra şefi: Prof. Dr. Gürer Aykal

Piyano: İdil Biret, Hüseyin Sermet, Güher Pekinel, Süher Pekinel, Ayşegül Sarıca, Gülsin Onay

Keman: Ayla Erduran, Suna Kan, Tunç Ünver, İsmail Aşan 

Bale: Meriç Sümen

Resim: Prof. Dr. Turan Erol, Prof. Dr. Devrim Erbil

Seramik: Sadi Diren

Halk Oyunları : Mustafa Turan

  *   *   *

DEVLET SANATÇISI OLACAK VE BU HAKTAN YARARLANACAKLAR İLE BUNLARIN NİTELİKLERİ VE SEÇİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

18/2/2000 tarih ve 23968 nolu Resmi Gazetede Yayımlanan “Devlet Sanatçısı Olacak ve Bu Haktan Yararlanacaklar ile Bunların Nitelikleri ve Seçimleri Hakkında Yönetmelik” madde:9 uyarınca yürürlükten kaldırılmıştır.

Resmi Gazete’nin Tarihi: 22/08/1991 Sayısı : 20968

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak

Amaç

Madde 1- Bu yönetmeliğin amacı “Devlet Sanatçısı” seçilecek ve bu haktan yararlanacaklarda aranacak nitelikler ile seçilme usullerini düzenlemektedir.

Kapsam

Madde 2- Bu yönetmelik; müzik, plastik sanatlar, sahne sanatları, sinema ve edebiyat dallarında faaliyet gösteren üstün yeteneklere sahip ve uluslar arası ün yapmış yaşayan sanatçılar arasından “Devlet Sanatçısı” seçileceklerle ilgili hükümleri kapsar.

Hukuki Dayanak

Madde 3- Bu yönetmelik, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 23/12/1972 gün ve 2 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 60’ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

İKİNCİ BÖLÜM

Nitelikler, Seçici Kurul, Seçim

Nitelikler

Madde 4- Devlet Sanatçılarından alanlarının özellik ve gereklerine göre aranacak nitelikler şunlardır:

a) Türk toplumunun kültür ve sanat hayatına üstün hizmette bulunmak,

b) Eserleri ve icrası ile yaratıcılık gücünü ve yeteneğini göstermiş olmak,

c) Mesleğinin örnek bir temsilcisi olmak,

d) Uluslar arası düzeyde yeteneğini kanıtlamış olmak,Devlet sanatçısı unvanı verilmek için Devlet kuruluşlarında görevli olma şartı aranmaz. Ancak, Devlet kuruluşlarında görevli olmayan Devlet Sanatçıları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunundaki ilgili mali haklardan yararlanamazlar.

Seçici Kurul

Madde 5- Devlet Sanatçıları Seçici Kurulu Bakan Onayı ile aşağıda belirtildiği şekilde teşekkül ettirilir.

a)Müsteşar (Başkan),

b)Müsteşar Yardımcısı

c)Güzel Sanatlar Genel Müdürü,

d)Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü,

e)Devlet Tiyatroları Genel Müdürü,

f) Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürü,

g)Yayımlar Dairesi Başkanı,

h)Kültür Bakanı tarafından seçilecek tanınmış 4 sanatçı,

Seçici Kurulun sekreterya hizmetleri Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü tarafından yapılır.

Üyelik Süresi

Madde 6- Kültür Bakanlığı Müsteşarı, Müsteşar Yardımcısı, Güzel Sanatlar Genel Müdürü, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü, Devlet Tiyatroları Genel Müdürü, Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürü ve Yayımlar Dairesi Başkanı dışındaki Seçici Kurul üyelerinin görev süreleri 2 yıldır.

Lüzumu halinde sanatçı üyelerin görev süreleri uzatılabilir.

Seçim

Madde 7- Devlet Sanatçısı adayları Kültür Bakanlığı ilgili birimlerince Seçici Kurula gerekçeli olarak teklif edilir.

Madde 8- Seçici Kurul Başkanı 7’nci maddeye göre teklif edilen adaylar arasından Devlet Sanatçısı unvanı verilecek sanatçı veya sanatçıları belirlemek maksadıyla Kültür Bakanı’nın bilgisi dahilinde Seçici Kurulu toplar.

Madde 9- Seçici Kurul üyeleri Devlet Sanatçısı adayı olamazlar.

Seçici Kurulun Toplanması ve Oylama

Madde 10- Seçici Kurul toplantı yeter sayısı, üye sayısının yarıdan bir fazlasıdır.

Madde 11- Devlet Sanatçılığı seçiminde her aday için ayrı ayrı ve gizli oylama yapılır. Toplantıya katılan Seçici Kurul üyelerinin en az 2/3 ünün olumlu oyunu alan adaylar: bu kurulun kararı, Kültür Bakanının Onayı ve Cumhurbaşkanı’nın tensipleri alındıktan sonra Devlet Sanatçısı unvanını alır ve buna ilişkin haklara sahip olurlar. Ancak, bu kişilerin mali hakları konusunda 4 üncü maddenin son fıkrası hükmü saklıdır. Devlet Sanatçısı seçilenlere verilen berat Kültür Bakanı tarafından imzalanır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Yürürlük- Yürütme

Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat

Madde 12- 1 Şubat 1987 tarih ve 19359 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Devlet Sanatçısı Olacak ve Bu Haktan Yararlanacaklar ile Bunların Nitelikleri, Seçilmeleri ve Görevleri Hakkında Yönetmelik” yürürlülükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

Madde 13- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 14- Bu Yönetmelik hükümlerini Kültür Bakanı yürütür.