Hakan Güngör

Avrupa müziği ile ilgilenen profesyonel ya da amatör müzisyen meslektaşlarımla sohbet ederken soruyorlar: “Bu koma, çeyrek sesleri nasıl basıyorsunuz, nasıl seslendiriyorsunuz” diye.

Kimi dostlar “hesapladım” ya da “Japonlar hesaplamış, şu kadar cent falanmış” diyor.

Kimisi de diyor ki “benim bu komalı sesleri basmam mümkün değil”

Bazı Türk Musikisi icracıları da yanlış sesler ile yollarına devam ediyorlar..

* * *

Komalı veya çeyrek ses diye adlandırılan kimi müzisyene göre  kolay, kimine göre imkansız olan bu sesleri doğru seslendirmek için önce mantığını iyi bilmek gerek...

Türk musikisini doğru seslerle icra edebilmek için bu musikisinin bilgili iyi icracılarından doğrudan ya da uzaktan kulak dolgunluğu yöntemiyle seslere aşina olmak lazım...

Bu sesleri daha önce duymamış kişilerin hesapla kitapla bu sesleri seslendirmeye, anlamaya çalışması mümkün olmamanın ötesinde yanlıştır. Yanıltır, sevimsiz ve soğuk olur.  Olmaz yani...

Komalı ses dediğimiz nota..

Bir arada toplanmış toz parçacıklarının alacağı bir darbe ile hava da uçuşmalarındaki gibi değişken, hareketli, sabit olmayan bir sestir.

Çeşni dediğimiz ufak müzik lezzetlerinin içinde melodik yapının tiz seslere doğru hareketinde tizleşen kalın seslere indiğinde pesleşen. Üstünde durulduğunda bile hafif vibrasyon ile sallanarak ensamble yaratılmaya çalışılan bir sestir...

Türk musikisi; çeyrek seslerle karakterini belirlediği makamları ile çok daha organizeli koma sesleri kullanırken aslında tüm dünya müzikleri de az ya da çok kendi içinde koma sesleri icra etmektedir.

Batı müziğinde herhangi bir notanın:

Minör gamda aynı ses olmasına rağmen

3. Derece olarak seslendirildiginde daha pes,

6. derece olarak seslendirildiğinde daha dik, yani tizdir.

Bu da çeyrek farklılıklar ile komalı icradır..

Yani c (do)  minörün 3. derecesi olan eb (mi bemol), g (sol) minörün 6 . derece sesi olduğunda aynı ses olarak duyurulmaz.

Piyano gibi sabit seslerden oluşan enstrumanlar bu konuda şanssızlardır..

İcrada düşünülen; Türk müziğinde çeşni, Batı müziğinde ise armonidir.

İyi icracı ya da iyi bir senfonik orkestra farkı bu anlayışla başlar...