Gökmen Özmenteş

Twitter Aforizmaları Twitizma’lar ve Yararları

Twitter yeni er meydanımız. İyi kötü düşüncesi olan herkes kıspet misali klavyesini yağlayıp ortama dalıyor ve meydan okumaya başlıyor. Görüşlerin sağlıklı şekilde tartışıldığı da yok elbette. Belki de çok az örneği vardır kaliteli tartışmaların. Hatta kimi isimler hiçbir şekilde etkileşime girmeyen birer aforizma üreticisine dönüşmüş durumda. Kimisi düşündürme potansiyeli gösterse de çoğu bir iki mütevazı anti tez ile çökecek kadar cılız. Ama yine de hakkını yemeyelim bu tür aforizmaların, çünkü onlara karşı yönelen eleştirilerin ana güzergahlarını kenara not etmek oldukça yararlı da oluyor. Bu bağlamda kültür tarihçisi Ekrem Işın’ın bana oldukça faydalı olan şu twitizma’sını analiz etmek istiyorum: Kapalı sistemlerde popüler kültür, yasadışını meşrulaştırır.

1. Kapalı sistemler derken bazı gizli örgütler, cemaatler, tarikatlar, askeriye vb. mi yoksa anti-demokratik, otoriter şekilde yönetilen ülkeler mi hedefleniyor?
2. Yasadışı olanın meşrulaşması denen iddia ahlaki ya da hukuki boyutu mu kapsıyor? Yani hukuken mi toplumun gözünde mi? Net değil. Diyelim ki bir şarkıda suç ve suçlu övülüyor. Bu durumda hukukçular oturup "o kadar şarkı yapmışlar, klip çekmişler şu maddeyi biraz esnetelim ya da kaldıralım" demezler. Popüler kültür yasadışı olana sadece "yaklaşır" "temsil edebilir"..peki Anna Karenina gibi bir edebiyat klasiğindeki eylemler de ahlaken ya da hukuken meşrulaştırıcı örnekler olabilir mi? Yanıt evet ise yüksek kültür de aynı işleve sahip demektir ve bu veciz söz o noktada patlar. Eğer toplumun vicdanında bir meşrulaştırma kastediliyorsa bu da toplumu tek yönlü hareket eden bir yapı sanma hatasını içerir. Toplumun suç temalı bir popüler kültür ürününden hemen olumsuz etkileneceği düşüncesi artık heyecan verici teorik temellerden yoksundur. Kod çözümü toplumsal ve bireysel düzeyde sürekli işler. Tüm suçlardan popüler kültür sorumludur denemez.
3. Popüler kültürün yasadışı olanla bağlantılanması çok kolaycı bir yaklaşım.
4. Kültürün diğer formları ve yasa dışı eylemler arasında da bir ilişki kurmak olası. Kültür ve suç ilişkisi çok kompleks olabilir.
5. ABD ve Norveç gibi kapalı sistem olmayan ülkelerdeki Rap ve Black Metal (Mayhem vb. gruplar) örnekleri bu iddiayı çürütmeye yeter. Bu tür müzikleri üreten bazı isimlerin suç ve suç dünyası ile ilişkileri açık sistemlerde de görülür. Ancak bu örnekler de popüler kültürü toptan yargılama vesilesi olamaz.
6. Kapalı sistemlerde yasa dışı olan eylemler sistemi idare eden iktidarca belirlendiğinden zaten sıkı denetim altındadır ve bu ortamda popüler kültür pratikleri bırak suçla ilişkili olmayı bir yaşam alanı bile bulamayabilir. Keza, suçla ilişkisi olan popüler kültür faili eylemini meşrulaştırma olanağı bulma bir yana yaşam şansını bile azaltır.
7. İran, Afganistan ve Kuzey Kore gibi kapalı sistemlerde popüler kültürün ne halde olduğuna ve iddiayı destekleyecek şekilde suçla ilişkilendirilecek bir bağının varlığına ilişkin sağlam veri yok. Yani kapalı sistemlerde suç işleyenlerin popüler kültür mensubu (üretici, tüketici, sempatizan) olduğuna ait bir bulgu var mı acaba?
8. Politik sistemler-kültür/popüler kültür ve hukuk gibi devasa kavramları böyle bir iki kelime ile "formülleştirmek" bu kadar kolay olmamalı.
9. Yasa dışı olanın meşrulaşması kültürün formlarınca değil, kültürün de içinde savrulduğu ahlaki, siyasi, ekonomik, eğitim, hukuki vb. bileşenleri de içeren geniş çaplı bir çürüme ya da resesyon içinde gerçekleşebilir.

Görüldüğü gibi her düşünce yararlıdır. Önemli olan onu işleyebilmek, en azından işleyebilmenin olanağını üretmektir. Bu tür twitizma örnekleri sosyal medyanın da, bakış açısına göre elbette, çok zengin bir veri kaynağı olduğunu göstermekte. Allah twitizma eksikliği göstermesin.