Bugün - Tuesday, March 19, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Yazar Detayları

Ayhan Sarı

Ayhan Sarı - Fotoğraftan “Ortak Kültürel Coğrafya Orkestrası“na…

Fotoğraftan “Ortak Kültürel Coğrafya Orkestrası“na…
Yazı Tarihi: Monday, December 28, 2015

Fotoğraf sanatçısı Ara Güler Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın fotoğraflarını çekti. Bu çalışma sonrası kendisini eleştirenlere "O'nu çekmeyip sizi mi çekeceğim?.. Ben söyleyeceğimi söyledim..." cevabını verdi. Cumhuriyet Gazetesi de önce "Usta’yı ‘Ara’ ki bulasın" şeklinde manşet yaptığı durumunu daha sonra "...Her gün şikâyetçi olduğumuz toplumun giderek kamplaştırılması, en insani ve doğal olayların, tutumların ve çalışmaların bile bu kamplaşma bağlamında değerlendirilmesi tuzağına, zaafına ne yazık ki biz de düştük. Bu nedenle Ara Güler’e açık bir özür borcumuz var. Yaptığımız bu yanlış nedeniyle özür dileriz." şeklinde değiştirdi.

Türkiye'de müzik sanatının ve uğraşanlarının da yukarıda yaşanan durumdan pek farkı yok. Bir yanda sıkı sıkı tutundukları köşelerinde statükolarını sürdüren batıcılar, diğer yanda hemen hemen aynı duruma gelmiş klasik Türk müzikçiler...

O batıcılar ki bize özgü bir tını, ses,  müzik üretim sistemi geliştiremediler. Kopyaladılar.  Bu toprağın çağdaş sesi olabilecek nice orta yolcu besteciyi yok saydılar. Var saydıklarını ne bu millet, ne de dünya var saymadı. Kendi küçüklüklerini kopyaladıkları batı müziğinin büyüklüğü arkasına sakladılar.

Seyirci kapasiteleri oldukça azaldı.

O klasik Türk müzikçiler ki yeni besteleri, bestecileri adamdan saymadılar. Yetiştiremediler de... Geleneksel Türk müziğini 19.yy'da dondurdular. Adeta hapsettiler. Geleneğin günümüze geçişinde köprü olabilecek birçok bestecimizin -örneğin İsmail Hakkı Bey'in (1865-1927) takımlarını (*) bile- yok saydılar. Geleneğin bugüne gelmesi olası köprüyü adeta kurdurmadılar. İnşaası başlamış köprüleri/bestecileri bir bir yıktılar. Bir başka deyişle kendi küçüklüklerini eskinin büyüklüğü arkasına sakladılar.

Şimdi seyirci sayıları neredeyse 50'nin altına düştü..

Ne diyor Japon atasözü: "Ustanı geçeceksin ve seni geçecek öğrenci yetiştireceksin"  

Nerede?..

Türkiye'de faaliyet gösteren dönemin egemen müzikçileri batıdan kopyalamışlardı, tutmadı. Şimdi doğudan -Çin, Moğolistan, Kazakistan, Azerbaycan -hatta Ermenistan- gelen yeni bir müzik oluşumu, sesi var. Oralardan, doğudan kopyalayacaklar. Bunu da -yakın geçmişte yaptıkları gibi- büyük bir iş yapıyormuşçasına allaya/pullaya yapacaklar. Biz de "günaydın" diyeceğiz.

Bu tohum Tanzimatla, Muzıkayı Humayun (1828) ile atıldı, Cumhuriyet ile yeşerdi. Atatürk'ün senteze ömrü yetmedi. Ahmet Cevat Emre'ye şöyle demişti: "iki şeyde inkılap olmaz. Dilde ve musikide"… (**)

Müzik sanatı olarak Ara Güler'in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın fotoğraflarını çekmesi ardında yaşananların analizi  önem taşıyor.

Ara Güler'in Ahmet Hakan'a verdiği röportajda (27 Aralık 2015-Hürriyet Pazar eki) kendi fotoğrafını çekmeye gelen fotoğrafçı için sarfettiği sözler sanat gündemi açısından -bir o kadar- önemli.

"Fotoğraf çekmesini nasıl buldunuz" sorusuna usta şöyle cevap veriyor:

"Fotoğraf çekmiyor, ıstırap çekiyor…"

"Istırap çeken" o kadar çok sanatçımız var ki...

Türkiye'de sanatın geldiği, getirildiği durum.

Ara Güler'in yaşadıkları yöneticiler tarafından doğru yönde analiz edilebilir mi?

Türk müziği sanatı açısından düşünülen yeni bir kadro, yeni bir yapılanma isabetli olarak gerçekleştirilebilir mi?

Kabul etmeli ki TÜSAK başarısızlıktı. Bunu gördük. Çıka çıka TÜSAK mı çıkmıştı?

Oysa somut yeni düşüncelere, uygulamalara ihtiyaç var. Kültür uygulamaları öyle 4-5 yıl içinde sonuçları alınabilecek girişimler değil. 10-20 hatta 50 yıl gerekiyor.

Bunlardan bir tanesi 1990'lardan beri dile getirdiğimiz "Ortak kültürel coğrafya orkestrası".

Uygur'dan, Orta Asya'ya Anadolu'ya, Kuzey Afrika'ya, Balkanlara uzanan kültürel coğrafyada batı senfonik orkestrasına alternatif orkestrayı kurabilecek, çalgısından/çalgı yapımcısından, bestecisine, müzisyenine; buna yönelik müzik okulu müfredat programını hazırlayıp uygulamaya koyabilecek, üretimlerini sahaya serip, tortularından yeni/yeniden yapılanıp dünyadaki yerini alacak… (***)

Bu "orta yol" dur.

Onlar ki on yıllardan beri  görev bekliyorlar.

Bekliyoruz.

Denense…

Ama öyle bir-iki yapıt ısmarlama, yarışma düzenleme ile değil.

Müzik okulları müfredat programı reorganizasyonundan, yeni çalgı yapım, kompozisyon/bestecilik, şeflik bölümleri ve her yönüyle geliştirilmiş kendi çalgılarımızdan oluşan orkestra kurulsa. Bu orkestraya göre çalgılar geliştirilse; bu çalgıların icracıları yetiştirilse; bestecilerimiz bu orkestra oturtumuna göre yapıt bestelemeye yönlendirilse.

Hala çalgıları kendi içinde dengelenmiş tını bilinçli bir orkestramız bulunmuyor. Derme çatma, bulunuveren çalgılarla görülen iş artık çoğu müzik insanını tatmin etmiyor. Bilinçli bir öncü, lider gerekiyor. Türkiye'nin müzik sorunlarına 21.yy bakış açısından bakıp geleceğe taşıyacak.

Volüm, tını ve ses ihtiyacını karşılayan, kendi içinde dengelenmiş çalgılardan oluşan geniş kültürel coğrafyamızın sesi olabilecek, bu sesi dünyaya aktarabilecek bir orkestraya ihtiyacımız var.

. . .

Haydi başlayalım artık…

___________________________________________

(*) İhsan Özer yönetimindeki İstanbul Tarihi Türk Müziği Topluluğu 2015'de "Doğumunun 150.Yılı anısına Muallim İsmail Hakkı Bey" CD'si yayınlamıştır.

(**) 1934’ün sonlarına doğru opera, senfoni gibi müzik türlerinin Türk kimliğine uygun olarak bestelenmesinin ve seslendirilmesinin o zaman için kültürel yapı ve gerçekleşmesi istenen sentez için ülkede yaşayan müziklerin tümünün dikkate alınması gerektiği görüşü Atatürk tarafından yakın çevresine aktarılmaya başlanmıştı. Bu görüşü Burhan Belge, Atatürk’e dayandırarak 30 Aralık 1934 günü Ulus gazetesinde “Yarı Siyasal” başlıklı köşesinde yayınladı. Bundan başka Falih Rıfkı Atay(1894-1971) ve Ahmet Cevat Emre(1876-1961) de şöyle diyordu:

“1934 yılında yoğunlaşan ve birer atılım niteliğine bürünen dil ve müzik çalışmaları, birkaç aylık kısa bir süre sonunda bu konuda yeterli ön bilgi ve becerilerin birikmemiş, yeterli uzmanların yetişmemiş ve ön hazırlıkların yapılmamış olduğu, ayrıca her iki konudaki devrimlerin takvim ve harf devrimi gibi bir çırpıda yapılamayacağı; başarıyla yürürlüğe konduktan sonra alışılıp sindirilmeleri için yıllarla ölçülecek bir süre gerektiği gerçeklerini ortaya koydu. Bu görüş 1934’ün son günlerinden başlayarak Atatürk’ün de uygun görmesiyle uygulanmaya başlandı." (Falih Rıfkı Atay “Çankaya”, İstanbul, 1961, sf.477)

Atatürk’ün özel toplantılarında bulunmuş Ahmet Cevat Emre ise 1956’da yazdığı kitabında bu düşünceleri şöyle dile getiriyordu:

“Ata’nın 'iki şeyde inkılap olmaz. Dilde ve musikide' diyeceği zaman çok uzak değildi. Musikimizi de Avrupalılaştırmak istediği ve sonra vazgeçtiği malumdur."(Ahmet Cevat Emre  "Atatürk’ün İnkılap Hedefi ve Tarih Tezi" İstanbul 1956, ) (1)

(***) Ayhan Sarı "Asya'dan Balkanlara benzeşik kültürel coğrafya çalgılarının Batı Senfonik Orkestrası'na alternatif olabilecek özgün bir orkestral oturtumda kullanımları" İCANAS-2007, Bildiri - Bkz: http://www.arsiv2007.musikidergisi.net/?p=73 

________________________________________

(1) Ayhan Sarı "Cumhuriyetimiz ve Geleneksel Türk Sanat Müziği" Orkestra Dergisi, Ocak-1995 -- Bu yazıdan üretilen "Geleneksel Türk Müziğinin Yasak Tadı" başlıklı yazı. (http://www.musikidergisi.net/?p=1732)  

 

 
İletişim E-Posta: - Telefon:
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu yazıya hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer Yazıları

Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Orkestra müziğin fabrikasıdır...
İşlevsel Müzikoloji - Functional Musicology…
Kemençe Kuartet ve Türk Müziği Orkestrasına giden yola bugünden bir bakış…
Arabesk müzik geri (mi) dönüyor?..
Gültekin Oransay'ın ardından 30 yıl…
“Mızıka“ kelimesi ile “mızıkçılık“ arasındaki ilişki…
Nüfuzun sanat üzerine etkisi…
Müzikte batılılaşma travması “tedavi“ edilebildi mi?..
Türkiye'de Türk Müziği Orkestrası'nı yönetecek şef var mı?..
Topluluktan orkestraya...
Geleneksel Türk müziği tarihine ışık tutacak bu yazı ne zaman yazılmış?..
Para karşılığı akademik yayınlar skandalı…
III. Kuzey Kıbrıs Korolar Festivali’nin ardından...
Müziğin bilimini biraz fazla mı abarttık ne?..
Transistörlü radyodan internet radyosuna ve sonrası…
Müzikolojinin temeli “1. derece kaynak“ bilgileridir…
Tanbur çalgısını unutturanlar…
Toplumsal sorunlarımızı halletmeden temel müzikal sorunlarımızı çözemeyiz…
Türkiye’de Batı müziği olmasaydı, GTM kurumları olmazdı…
Müzik Üniversitesi’nden 2. Güzel Sanatlar Üniversitesi’ne…
Çanakkale Korolar Festivali'nin ardından…
7’sinden 70’ine Türk müziği bütünlüğünde saplantılar/bölünmeler...
El yordamı müzikologları…
“Frankfurt Musikmesse - 2017“ izlenimleri…
Hobi koroları...
Çanakkale'de ateşe kalkmak…
Korolar Festivali'nde ilk kez Geleneksel Türk Müziği Koroları da sahne alacak…
Türkiye'de çalgı yapımcılığı mesleği üzerine...
Türkiye Koro Festivalleri tarihinde bir ilk: Çanakkale Korolar Festivali'ne GTM koroları da katılıyor…
“Geleneksel Müzik Konservatuarı“ üzerine yazmıştık…
Musiki Dergisi akademik teşvik kriterlerini karşılamamaktadır…
Düşen uçaktaki Kızılordu Korosu ve Koro Söyleme üzerine…
Plaklar, 20. yy. müziğinin tanıkları…
Osmanlı Muzika-yı Humayun ve Pakistan Cumhurbaşkanlığı Orkestrası…
Türk Musikisi Federasyonu'nun İstanbul'da toplanması üzerine...
GTM'de melek üçgeni…
Devlet Korosu Şefinin Yaşamsal Anatomisi…
Sanatta ücret iadesi…
Koro müziği yükselen değer...
Bravo Sayın Başkan…
Biri okunmuyor, birine yazı gelmiyor...
Devlet Kültür Paketi 2016 ve 2007 tarihli yazımız: “Her ilimize değil, her ilçemize yarı profesyonel koro“…
Geleneksel Türk müziğinde “Açı“ …
Orhan Gencebay ile TMDK'da söyleştik…
Müzik varsa müzik eleştirmeni de vardır...
Doğudan müzik ithaline beş kala...
Ayrıştırmak lazım…
Emek Sineması restorasyonu tamamlandı…
GTM amatör koroları faydalı mı, zararlı mı?..
Fotoğraftan “Ortak Kültürel Coğrafya Orkestrası“na…
Beş maddenin çağrıştırdıkları…
Müzikte ilk ve orta öğretim…
Öykünmeden intihale...
İyi ki Devlet Koroları var...
II. Kanun Sempozyumu ve Festivali ardından...
Divan Orkestrası...
Sokaktaki sevgisizlik...
Misafir sanatçılar için Muhalefet'ten kanun teklifi...
Panayot Abacı belgelediği dönemi kapattı…
Türk keman virtüözü Muhammed Yıldırır’ın Guinnes rekoru…
Müzik ile tedaviden heavy metalcilerin aklanmasına...
“Şarkı / Beste Yarışmaları“ sonuçlarının toplum yansımaları…
Bitlisli elektro gitar yapımcısından, İzmirli metal profil saplı bağlama yapımcısına...
Ali Rifat Çağatay, Şark Musiki Cemiyeti, Süreyya Paşa...
Seçim 2015'de partilerin müziğe yaklaşımı...
Geleneksel Türk müziğinde repertuar dersi nasıl olmalı?..
Yegane dostları okumayanlardır...
Şeyh El Ud, Suudi Arabistan’da…
Türk pop müziğini arabeskten sıyıran besteci: Kayahan...
Eski gazinolara özlemin konseri...
Geleneksel Türk müziği çalgılarınca oluşturulmuş çoksesli oda müziği kümeleri ve uluslararası sergileme bilinci...
Her ile değil, her ilçeye yarıprofesyonel korolar...
Musiki kelimesinin şapkacıları...
Müzik uğraşanlarını değerlendirme boyutu...
Ben pişirdim, sen ye!..
Kültürün ekonomiye katkısı…
“La” nasıl oldu “Neva” ?..
Müzik ağaçlarından filizlere çabalar…
Geleneksel Türk müziğinde 'Pruning' strategy ...
Devlet Korosu Şefinin Yaşamsal Anatomisi...
Nerde o “Hayal Gibi Ezgiler“...
Sempozyum dönüşü...
Eurovision'dan Turkvision'a değişen nedir?..
Bağlama satılan ilk TV reklamı...
Notayı konuşturamayanlar...
Cumhuriyet müzik tarihimizdeki dargınlıklardan güncel kesit...
Diğer Yazarlar

Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı...
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -16-
Çalgıları geliştirmek nedir, nasıl olur?..
Fazıl Say'ın Feyzi Erçin'e desteği…
Nida Tüfekçi’nin Öğrencisi Olmak!..
Yazılarınızı bekliyoruz... Musiki Dergisi
Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Yeni YÖK’ün ve değerli başkanı Sn. Saraç’ın övgüye değer kararı: Müzik öğretmenliği açısından yapıcı bir değerlendirme…
Serhanende Nurettin Çelik ...
Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Çevrimiçi Türk Halk Musikisi Videoları: "Konma Bülbül Konma Nergis Daline"
Günün Sözü
Ne mutlu ki geleneğin şefkatli kolları tutunmaya "hâlâ" izin veriyor…
(Ayhan Sarı)
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.36ms