Ayhan Sarı

Bu yazımda Çanakkale Savaşı'nda şehit düşmüş büyükdedem (Anneannemin babası) Biga'nın Gündoğdu Köyü'nden (eski ismiyle Karantı) Mehmet'in (Çocukları Güllü & Süleyman Ünal) şehit olmadan önceki gününü anlatacağım.

18 Mart 1915 Çanakkale Deniz Zaferi'nin ardından 102 yıl geçti. Eceabat'ın merkezi olduğu 35 bin metrekarelik topraklarda metrekareye, üç şehit bizden olmak üzere, altı can veren asker düşüyor.

Çanakkale Savaşı aslında sadece 18 mart değildir. 18 Mart 1915 tarihi Çanakkale Savaşı'nın Türk Ordusu tarafından kazanılmış ilk (deniz) zaferidir ki ardında 25 Nisan, 10, 21  Ağustos ve 09 Ocak 1916'ya uzanan zaferler zinciri bulunmaktadır.

*   *   *

Çanakkale Savaşı özet kronolojisi şöyledir:

20 Ocak 1915: Kurmay Yarbay Mustafa Kemal'in kuruluş halinde bulunan 19. Tümen Komutanlığına (Tekirdağ) atanması. 

02 Şubat: Yarbay Mustafa Kemal'in Tekirdağ'a gelişi ve 19. Tümeni kurma çalışmalarına başlaması.

25 Şubat: Tekirdağ'daki 19. Tümen Komutanlığı'nın Maydos (Eceabat)'a nakli ve Kurmay Yarbay Mustafa Kemal'in 19. Tümen Komutanlığı üzerinde olmak üzere Maydos Bölgesi Komutanı olarak görevini sürdürmesi.

7 Mart: Gece Nusret mayın gemisi düşman gemilerinin projektörlerine aldırmadan Anadolu yakasındaki Akyarlar'a mayın döşemesi.

18 Mart: Çanakkale Deniz Zaferi... Fransız ve İngilizler'in deniz saldırısının başarısızlığı.

23 Mart: Gelibolu Yarımadası'nda Osmanlı 5. Ordu'nun kurulması.

25 Mart: Alman General Liman von Sanders Çanakkale’de 5. Ordu komutanı atanması.

25 Nisan: Arıburnu Zaferi. İtilaf Devletleri'nin, Arıburnu'na asker çıkarmaları üzerine Mustafa Kemal'in Tümeniyle düşmanı önleyerek durdurması. İngiliz ve Fransızların Seddülbahir, Arıburnu ve Kumkale'ye asker çıkarmaları, 9 ay sürecek Çanakkale Kara Savaşları'nın başlaması.

19 Mayıs: Liman Von Sanders komutasında 42 bin kişilik ordumuz Arıburnu çıkarma noktasındaki Anzaklar’a karşı yenilgiye uğradı. 10.000 askerimiz şehit oldu.

01 Haziran: Kurmay Yarbay Mustafa Kemal, Albaylığa terfi etti.

08 Ağustos: Kurmay Albay Mustafa Kemal Anafartalar Grubu Komutanlığına getirildi.

09 Ağustos:  Birinci Anafartalar Zaferi.

10 Ağustos:  Conkbayırı Zaferi.

21 Ağustos: İkinci Anafartalar Zaferi.

09 Ocak 1916 : Mustafa Kemal Atatürk önderliğindeki Türk Ordusu tüm cephelerde savaşı kazanmış İttifak Devletleri Gelibolu Yarımadası'ndan tamamen defedilmiştir.

*  *  *

Anneannem Güllü (evlendikten sonraki soyadı Bayram) anlatmıştı.

Çanakkale Savaşı'nda asker olarak savaşan Çanakkale Karantılı (şimdiki Biga Gündoğdu Köyü) Mehmet büyükdedem gibi ikameti Çanakkale yakınlarında olan askerlere 1915 Mayıs ayında (tahmini 15 Mayıs) ailesini görme izni verilir. Büyükdedem de Karantı köyündeki evine gelir.

Bir gece kaldıktan sonra cepheye dönmek üzere sabah evinden ayrılırken o zaman 5-6 yaşlarında çocuk olan anneannem Güllü babasının ayaklarına sarılır. Gitmemesi için ağlar. Dedem kızı Güllü'yü ikna edip gönlünü aldıktan sonra hanımı büyükanneme şöyle der:

"Biz yarın ateşe kalkacağız, hakkını helal et..."

Dedem ile birlikte askere alınan ve aynı cephede düşmana karşı savaşan, gazi olarak köyü Selvi'ye(Biga/Balıklıçeşme) dönen Ali (Demirci) Çavuş Dedemin şehit oluşunu köyde şöyle anlatmıştır.

"Mehmet topraklarımıza çıkmış olan düşman askerleriyle yüzyüze savaşırken son mermisiyle vurduğu düşman askerinin ölmemesi üzerine, onun kendisine ateş etmesine imkan vermemek için süngüsüyle süngülerken gelen kurşunlar ile şehit oldu."

O dönemde Çanakkale yöresinde "ateşe kalkacağız" deyimi geride kalan babasız çocuklar ve erkeği savaşta şehit düşmüş aileler açısından büyük bir dramı anlatır.

Büyükdedem gibi binlerce askerimiz o sabah ateşe kalkmış, düşmanın taarruzuna siper olarak şehitlik mertebesine ulaşmıştır.

Anneannem Güllü Bayram'ın 1996'daki vefatına dek babasından şehit maaşı aldığını hatırlarım.

Bu toprakların bayrağının kırmızı, hilal ve yıldızının beyaz olmasının bir bedelini de büyükannem ile kızı anneannem yaşamıştı.

*   *   *

Bu nedenle "ateşe kalkmak" deyimi gerek benim hayatımda, gerekse Türkiye kahraman toplumunda yaşanmış önemli bir bedeli/bedelleri ifade etmektedir.

Tüm Vatan Şehitlerimizin ruhu şâd olsun.