Ayhan Sarı

26 Ekim 2009'da kapanan, yıkılmaması için mahkeme kararları çıkan, 20 Mayıs 2013'de tamamen yıkılan Emek Sineması üç yıl sonra Mart 2016'da yeniden inşa edilmiş haliyle Beyoğlu, Haliç manzaralı olarak Grand Pera'nın üstünde açılıyor. Kapanmaması için yapılmayan gösteriler, yıkılmaması için yapılmıştı. Musiki Dergisi olarak biz de yazmış, yıkılmasına tepkimizi dile getirmiştik. Bu tepki restorasyona değildi. Restorasyonun orijinaline sadık kalınarak yapılmayacağına duyulan güvensizlik ve Türkiye'de şimdiye değin yapıldığı gibi tarihi anısal değerimizin rantçılara peşkeş çekilmesi olasılığına karşı idi.

Böyle yenilenmeleri dünyada da görüyoruz. Örneğin Paris'in 1888'de yapılmış ünlü Olympia Konser Salonu. Mekan tümden yıkılıp, yanındaki dükkanlar, bazı yerleşim yerleri kamulaştırılmış, altına otopark eklenip daha modernleştirilip, seyirci sayısı da artırılarak 110’uncu yılı olan 1998’de aslına uygun şekilde yeniden açılması gibi.

Bizdeki tereddüt ve karşı çıkış içinde anılarımızın olduğu nice tarihi sosyal mekan binalarımızın "restorasyon" göz boyamasıyla eskisinden daha kötü hale getirilmesi ve çoğunun da yıkılıp yok edilmesi örnekleridir. 

Belirtmeli ki Emek Sineması/Sahnesi kapanma sürecinde seyirci sayısının seans başına üçe düşmüş olmasının, artık giderlerini bile karşılayamaz hale gelmesinin büyük payı vardı. Sinemanın işletmecisi Süheyla Hanım şöyle demişti:

"Şimdi eylem yapanlardan yüz kişi gelip o zamanlar film seyretseydi bu sinema kapanmazdı"

Yeni, yani restore edilmiş halinde eskisinin tümüyle aynısını görmek doğal olarak mümkün değil. Yıkım sırasında tavan, perdeler ve diğer bazı objeler saklanacağı açıklanmıştı. Yenisinde o tavan, sahne perdesi, balkon ve iç duvarlar korunmuş olduğunu görüyoruz.

Kompleksde 150 kişilik bir tiyatro salonu, 100'er kişilik 8 sinema salonu, 600 kişilik Emek Sineması olmak üzere Toplamda 1550 koltuk bulunuyor. Ayrıca 1250 m2'lik fuaye eklenmiş.

Genel havasıyla yabancılık çekmiyorsunuz, Tabii ki eskinin, geçmişin havasını koklayamıyorsunuz ama bir ferahlığın olduğunu, o eski kasvetin kalktığını da söylemek gerek.

Hülasa, bu kez sözlerinde durdular. Çok güzel bir Emek Sineması kompleksi yeniden ortaya çıkardılar. Mart veya Nisan 2016'da hizmete girmesi planlanıyor.

Bize emeği geçenleri kutlamak düşüyor.

Korkularımızı bu kez yersiz çıkardıkları için.

Teşekkürler

*   *   *

Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan:

"Bina orijinaline bağlı kalınarak restore edildi. Orjinalinde bu salon aynen böyleydi ve aynen duruyor. Dolayısıyla 'ne aldınız, ne teslim ettiniz' dendiğinde aynen buydu, teslimi bu. Salon içerisinde kliması, soğutması, ısıtması, dışarıdaki fuayesi, aşağıdaki alt yapısı gibi ilaveler var. Bu salon aslında Beyoğlu'nun ruhunu yansıtacak. Kameralar üzerinden bütün dünyaya yayılacak. Burada oluşturulan çıta aslında Beyoğlu'nun bütün çıtasını da belli bir noktaya getirmiş, ortaya koymuş olacak. Çünkü sonuçta insanların toplandığı böyle bir salona sahip olmak ve televizyonlar üzerinden bu görüntülerin dünyaya yansıyor olması aynı zamanda zihinlerde Beyoğlu'nun varlığı, çizgileri ve tanıtımı açısından da kıymetli olacak. Bu anlamda bu proje bizim için ve Beyoğlu için çok kıymetliydi. Gururluyuz, heyecanlıyız."

Özak Global Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Akbalık:

"Projeyi tamamladıktan sonra işletip devredeceğiz. Aslında şimdi, 1924 yılındaki orijinal haline uygun bir sinema salonu haline getirdik. Kamuoyunda konuşulan 'küçüldü' gibi söylemler gerçekçi değil.1550 koltuklu bir kompleks kurduk. Güncel yeni nesil ses ve görüntü sistemiyle donattık burayı. Sinemadaki eğim bile ilk günkü gibi yapıldı. Eski yapının olduğu yerde sadece Emek sineması vardı. Biz, bin 250 metrekarelik bir fuaye ekledik buna. Onun yanında ekstradan 8 sinema ve bir tiyatro salonu ekledik. Bunların hiçbiri yoktu. Sadece Emek Sineması ve küçük bir fuaye vardı."

Emek Sineması (1)

1924 yılında Beyoğlu Yeşilçam Sokak'ta Melek Sineması adıyla açıldı. İsmini perdenin iki yanında yer alan Art Nouveau tarzı melek heykellerinden almıştı. Tarihi kimliği, Barok ve Rokoko bezeli yaldızlı tavan ve duvarları, 875 kişilik salonu ve tarihi geçmişi ile diğer sinema salonlarından farklılık gösteriyordu. Emek Sineması'nın bulunduğu bina, sinema olmadan önce başka amaçlarla kullanılmıştı. 1884'te mimar Alexandre Vallaury tarafından inşa edilen ve ilk kez “Club des Chasseurs de Constantinople” (İstanbul Avcılar Kulübü) olarak açılan bina daha sonra Strangali’nin Rum Atletik Jimnastikhanesi, ardından 1909'da “Nouveau Cirque” (Yeni Sirk) ondan sonra da “Skating Palace” (Tekerlekli Paten Pisti ve eğlence merkezi)'a ev sahipliği yapmıştır. 1918 yılında ise "Yeni Tiyatro" olarak kapılarını yeniden açmış, 1924 yılının sonuna gelindiğinde de "Melek Sineması" olmuştur. Varlık vergisi yıllarında (1940'lar) bina ve külliyesi belediye tarafından satın alınmış 1957'de Emekli Sandığı'na ihale edilmiştir. Emek Film'in de sahibi olan Emekli sandığı yenilediği sinemanın adını "Emek Sineması" olarak değiştirmiştir. Daha sonra geçersiz sayılacak olan Türkiye'deki ilk güzellik yarışması, 1926 yılında burada düzenlenmiş ve yarışmayı sinemanın yer göstericisi Araksi Çetinyan kazanmıştır.Sinemanın ilk sahipleri, o dönem İpek ve Sümer Sinemaları'nın da sahipleri olan, A. Saltiel ile H. Artidi'ydi. 1945 yılındaki iflasın ardından işletmeciliği alan İpekçi Kardeşler'den sonra, 1940'larda sinema İstanbul Belediyesi'ne oradan da Emekli Sandığı'na geçti. Bu tarihte Emekli Sandığı, sinemanın işletmeciliğini de alarak adını Emek olarak değiştirdi. 1969 yılında Turgut Demirağ’a geçen sinemanın işletmesini 1975 yılından beri İsmet Kurtuluş veSüheyla Kurtuluş yapıyor. 1993 yılında ciddi bir restorasyondan geçen sinema, son olarak 2000 yılında koltukları ve ses düzeni (Dolby Digital) yenilenerek, yeni açılan modern sinemalarla yarışacak bir teknolojiye kavuşmuştur. Sinema binası, 20 Mayıs 2013 tarihinde tamamen yıkılmıştır. Emek sineması, Kamer İnşaat'ın 'Grand Pera' projesi kapsamında tamamen yıkılmıştır. 2015'te Beyoğlu Belediyesi tarafından yapılan açıklamada binanın 2016 yılında tekrar açılacağı beyan edilmiştir.

_____________________________________

(1) https://tr.wikipedia.org/wiki/Emek_Sinemas%C4%B1 

.