Bugün - Tuesday, March 19, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Yazar Detayları

Ayhan Sarı

Ayhan Sarı - Türkiye’de Batı müziği olmasaydı, GTM kurumları olmazdı…

Türkiye’de Batı müziği olmasaydı, GTM kurumları olmazdı…
Yazı Tarihi: Friday, November 3, 2017

1828’de aynı zamanda GTM (geleneksel Türk müziği) bestecisi olan Padişah II. Mahmud’un kurduğu Muzika-yı Humayun -hala aşılamamış, çözülememiş- müzikte batılılaşma travmasının başlangıcıdır.

Muzika-yı Humayun Avrupa'daki birçok merkezden önce İstanbul'da kurulmuş bir "Devlet Konservatuarı"dır.

Örneğin Madrid Konservatuarı 1830, Leipzig Kons.1843, Münih Kons.1846, Londra Kons.1861, Petersburg Kons.1862, Moskova Kons.1866, Budapeşte Konservatuarı 1874'de kurulmuştur.

Akademik anlamda hiç konservatuarı olmamış Osmanlı'nın, müzik eğitimi & orkestra işine tarihini, GTM'ni yok sayarak batı müziği ile başlaması ana sorunu teşkil etmektedir. Müfredat pogramına bando çalgıları yerine GTM çalgılarını yerleştirip geliştirse, kulaktan gelen meşk repertuarını notaya almakla başlasa idi, geleneksel müzik köprüleri böyle mi kurulur, GTM'nin durumu böyle mi olurdu? Bu kopukluk yaşanır mıydı?

Maalesef bu kopuklukta tüm suçu cumhuriyet dönemi uygulamalarına atanlar bulunmaktadır.

1917’yi tamamen yersiz, gereksiz, eksik bilgi ve sığ bakış açısıyla müzikoloji dahil herşeyi; 1. Dünya Savaşı, İstanbul’un işgal yılları ve Osmanlı İmparatorluğu yıkılmasına denk gelen Dar-ül Elhan’a maledip, bu kurumu GTM’de milad kabul ettirmeye soyunanlar dahil, günümüzde devlette görev yapan GTM’cilerin tümü batı müziğinin sayesinde varolmuşlar, kurumlarını batı müziğini örnek alarak kurmuşlar; maaşlarını, emeklilik düzenlemelerini hep batı müziği sanatçılarının kazandığı hakları örnek alarak iktibas etmişlerdir.

 * * *

02 Kasım 2017'de Cumhurbaşkanımız tarafından yapılan açıklamada 10 yıldan beri atıl durumda bulunan İstanbul AKM’nin yıkılarak yeniden inşa edileceği belirtilmiş, isminin başına bir batı müziği terimi olan “opera” kelimesi getirilmiş, yapının "çokamaçlı opera binası" ("çokamaçlı opera binası" deyimi de nedir?) olacağı dile belirtirilmiştir.

Bu opera binasında devlet GTM’cilerinin durumunun ne olacağını sorgulamak için zaman henüz erken olsa da ismi şimdiden "opera binası" olarak "lanse" edilmektedir. 05 Kasım 2017 günü binanın "lansmanı" vardır.

Çinliler de geleneksel halk müziği/tiyatrosu sahne sanatlarına opera diyorlar.

Biz de o nedenden ötürü mü opera binası dedik?

* * *

Türkiye’de devlet GTM sanatçıları, batı müzikçilerinin elde ettiği hakları kendilerine uygulatarak hayatiyetlerini sürdüregelmektedirler.

Bu uygulamanın son örneğini 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül zamanında ismi Cumhurbaşkanlığı Klasik Türk Müziği Korosu’na -kapalı kapılar ardında dönüştürülen- İstanbul Devlet Klasik Türk Müziği Korosu uygulamasında gördük. Biz kültürel coğrafyamız müziğini dünyaya orkestral manada icra eden, geliştiren, batı senfonik orkestrasına alternatif bir çalışma tarzı biçiminde “Cumhurbaşkanlığı Geleneksel Türk Müziği Orkestrası" demiş, detayları 10 yıl öncesinden yazmıştık.

Ama onlar ne yaptılar? Kendilerini Atatürk’ün "Riyaset-i Cumhur Fasıl Heyeti" yerine koydular.

Tek bir farkla. İsimlerinin başına “Klasik müzik” ekleyerek.

Zaten vardı da diyebilirsiniz.

“İstanbul” ismi gitti yerine yüce makam “Cumhurbaşkanlığı”nın ismi geldi.

Ayrıca GTM’de klasik ne demek idi?

Biz, herkes bugün kulaktan kulağa gelen -meşk demek zorunda kaldığımız "doğal müzik seleksiyonu" yöntemiyle- günümüze aktarılabilmiş müziğin gerçekliği konusunda, 20.yy’da notaya alınanları ölçüt almak mecburiyetindeyiz.

Mevcut repertuarın kaçta kaçı 20.yy'a gelebilmiştir ki?

Yani gelebilen repertuara göre mi, yoksa batı müziği tarihinin aynı yıllarına denk gelen tarihleri ölçüt alan bir “klasik” tanımlaması mı sözkonusu?

Uzun soluklu sanatsal bir tür olan “kâr, beste, ağır-yürük semai” formunda kaç eser günümüzde icra edilmekte ve bilinmektedir? Bu sanatsal takım 1828'den itibaren köprülerin yokedilmesi nedeniyle günümüze uyarlanamamıştır. Bazıları hala 200-300 yıllık eserlerle işin yürüyeceği ümitlerini korusalar da buna kendileri bile inanmamaktadırlar.

Günümüzde sanat içeriği olan kaç GTM yapıtı bestelenmekte, seslendirilmektedir?

Türkiye'de "sanat müziği içeriğinin boşaltılması"nın GTM'ne özgü birşey olmasını istemeyiz.

1926’da Dar-ül Elhan’ın kapatıldı ve GTM eğitimi yasaklandı. Üstelik İstanbul/Payitaht müziği yerel bir hale getirilerek İstanbul Belediye Konservatuarı’na dönüştürüldü ve en önemlisi şarkıları/türküleri notaya alma göreviyle Tasnif ve Tesbit Heyeti oluşturuldu. Heyettekiler “Benim icram doğru, seninki yanlış” (bugün GTM devlet koro/topluluklarında hala olduğu gibi) tartışmalarını yaşadılar.

TÜSAK vs derken sözde, devlet GTM kurumları sanatçıları lehine çalışan, Türkiye'de ve dünyada sanatçılık hakkında edindikleri kulaktan dolma bilgilerle hareket eden sendikacılar dahil GTM kurumları özlük hakları olarak kendilerini geliştirmekten bihaberdirler. Onlar ki hala "batı müziği kurumları özlük hakları olarak bir gelişme sağlasalar da faydalansak" medeti içindedirler. Bu gelişmeyi oluşturacak, kendilerine fayda sağlayacak insanı kendi içlerinde yetiştirememekte, yetişeni de yok etmek için ellerinden geleni yapmaktadırlar.

Devlet GTM kurumları yaygın olarak kuruluşundan bu yana geçen 30-40 yıllık süreç içinde varlıklarıyla ilgili herşeyi batı müziği devlet konservatuarı, opera ve senfoni orkestralarındaki mevkidaşlarının elde ettikleri kazanımları kendilerine malederek sağlamışlardır.

"Batı müzikçilerine var da, bize yok mu" anlayışı ile bugüne gelmişlerdir.

Batı müziği kurumlarını desteklemeyen iktidar bile GTM kurumlarını destekler görünmemektedir.

Gelinen son durumun görüntüsü bir batı müziği kurumu olan “opera”ya yer inşaasından ibarettir.

* * * 

Kültürel coğrafyamızda bizi birleştirebilecek –geliştirilmesi, modernleştirilmesi gereken- dünya sanatına materyel, belki de yeni bir sanat akımı oluşturabilecek olağanüstü zengin kültürel öge, sanat hammaddesi var iken, varolanı görmezden gelmenin yanısıra diğerlerine Arap, Acem artığı diyerek bu kültürel coğrafyayı -batıyı olduğu gibi kopyalama şeklinde gerçekleşen- batılılaşma uğruna ayrıştırmak için elimizden geleni yaptık, yaptılar. Oysa orada Uygur Özerk Bölgesi'nden Asya'ya, Kafkasya'ya, Kuzey Afrika'ya, Anadolu'ya Balkanlara değin -bu iletişim çağında- artık yanıbaşımızda olan, müzik açısından orkestral manada değerlendirilmesi gereken önemli bir kültürel meta bulunmaktadır. Bu birleşmeyi yapabilecek, bu birleşmeye öncülük edecek, önce devlet, sonra müzik adamlarımızın yetişmesini hayal ediyoruz on yıllardır.

Ne dersiniz?

Devlet müzik kurumlarımız "örnek alan" değil de "örnek olan" konuma gelebilirler mi?..

 

 

 

 

 

 

 

 

 
İletişim E-Posta: - Telefon:
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu yazıya hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer Yazıları

Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Orkestra müziğin fabrikasıdır...
İşlevsel Müzikoloji - Functional Musicology…
Kemençe Kuartet ve Türk Müziği Orkestrasına giden yola bugünden bir bakış…
Arabesk müzik geri (mi) dönüyor?..
Gültekin Oransay'ın ardından 30 yıl…
“Mızıka“ kelimesi ile “mızıkçılık“ arasındaki ilişki…
Nüfuzun sanat üzerine etkisi…
Müzikte batılılaşma travması “tedavi“ edilebildi mi?..
Türkiye'de Türk Müziği Orkestrası'nı yönetecek şef var mı?..
Topluluktan orkestraya...
Geleneksel Türk müziği tarihine ışık tutacak bu yazı ne zaman yazılmış?..
Para karşılığı akademik yayınlar skandalı…
III. Kuzey Kıbrıs Korolar Festivali’nin ardından...
Müziğin bilimini biraz fazla mı abarttık ne?..
Transistörlü radyodan internet radyosuna ve sonrası…
Müzikolojinin temeli “1. derece kaynak“ bilgileridir…
Tanbur çalgısını unutturanlar…
Toplumsal sorunlarımızı halletmeden temel müzikal sorunlarımızı çözemeyiz…
Türkiye’de Batı müziği olmasaydı, GTM kurumları olmazdı…
Müzik Üniversitesi’nden 2. Güzel Sanatlar Üniversitesi’ne…
Çanakkale Korolar Festivali'nin ardından…
7’sinden 70’ine Türk müziği bütünlüğünde saplantılar/bölünmeler...
El yordamı müzikologları…
“Frankfurt Musikmesse - 2017“ izlenimleri…
Hobi koroları...
Çanakkale'de ateşe kalkmak…
Korolar Festivali'nde ilk kez Geleneksel Türk Müziği Koroları da sahne alacak…
Türkiye'de çalgı yapımcılığı mesleği üzerine...
Türkiye Koro Festivalleri tarihinde bir ilk: Çanakkale Korolar Festivali'ne GTM koroları da katılıyor…
“Geleneksel Müzik Konservatuarı“ üzerine yazmıştık…
Musiki Dergisi akademik teşvik kriterlerini karşılamamaktadır…
Düşen uçaktaki Kızılordu Korosu ve Koro Söyleme üzerine…
Plaklar, 20. yy. müziğinin tanıkları…
Osmanlı Muzika-yı Humayun ve Pakistan Cumhurbaşkanlığı Orkestrası…
Türk Musikisi Federasyonu'nun İstanbul'da toplanması üzerine...
GTM'de melek üçgeni…
Devlet Korosu Şefinin Yaşamsal Anatomisi…
Sanatta ücret iadesi…
Koro müziği yükselen değer...
Bravo Sayın Başkan…
Biri okunmuyor, birine yazı gelmiyor...
Devlet Kültür Paketi 2016 ve 2007 tarihli yazımız: “Her ilimize değil, her ilçemize yarı profesyonel koro“…
Geleneksel Türk müziğinde “Açı“ …
Orhan Gencebay ile TMDK'da söyleştik…
Müzik varsa müzik eleştirmeni de vardır...
Doğudan müzik ithaline beş kala...
Ayrıştırmak lazım…
Emek Sineması restorasyonu tamamlandı…
GTM amatör koroları faydalı mı, zararlı mı?..
Fotoğraftan “Ortak Kültürel Coğrafya Orkestrası“na…
Beş maddenin çağrıştırdıkları…
Müzikte ilk ve orta öğretim…
Öykünmeden intihale...
İyi ki Devlet Koroları var...
II. Kanun Sempozyumu ve Festivali ardından...
Divan Orkestrası...
Sokaktaki sevgisizlik...
Misafir sanatçılar için Muhalefet'ten kanun teklifi...
Panayot Abacı belgelediği dönemi kapattı…
Türk keman virtüözü Muhammed Yıldırır’ın Guinnes rekoru…
Müzik ile tedaviden heavy metalcilerin aklanmasına...
“Şarkı / Beste Yarışmaları“ sonuçlarının toplum yansımaları…
Bitlisli elektro gitar yapımcısından, İzmirli metal profil saplı bağlama yapımcısına...
Ali Rifat Çağatay, Şark Musiki Cemiyeti, Süreyya Paşa...
Seçim 2015'de partilerin müziğe yaklaşımı...
Geleneksel Türk müziğinde repertuar dersi nasıl olmalı?..
Yegane dostları okumayanlardır...
Şeyh El Ud, Suudi Arabistan’da…
Türk pop müziğini arabeskten sıyıran besteci: Kayahan...
Eski gazinolara özlemin konseri...
Geleneksel Türk müziği çalgılarınca oluşturulmuş çoksesli oda müziği kümeleri ve uluslararası sergileme bilinci...
Her ile değil, her ilçeye yarıprofesyonel korolar...
Musiki kelimesinin şapkacıları...
Müzik uğraşanlarını değerlendirme boyutu...
Ben pişirdim, sen ye!..
Kültürün ekonomiye katkısı…
“La” nasıl oldu “Neva” ?..
Müzik ağaçlarından filizlere çabalar…
Geleneksel Türk müziğinde 'Pruning' strategy ...
Devlet Korosu Şefinin Yaşamsal Anatomisi...
Nerde o “Hayal Gibi Ezgiler“...
Sempozyum dönüşü...
Eurovision'dan Turkvision'a değişen nedir?..
Bağlama satılan ilk TV reklamı...
Notayı konuşturamayanlar...
Cumhuriyet müzik tarihimizdeki dargınlıklardan güncel kesit...
Diğer Yazarlar

Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı...
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -16-
Çalgıları geliştirmek nedir, nasıl olur?..
Fazıl Say'ın Feyzi Erçin'e desteği…
Nida Tüfekçi’nin Öğrencisi Olmak!..
Yazılarınızı bekliyoruz... Musiki Dergisi
Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Yeni YÖK’ün ve değerli başkanı Sn. Saraç’ın övgüye değer kararı: Müzik öğretmenliği açısından yapıcı bir değerlendirme…
Serhanende Nurettin Çelik ...
Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Çevrimiçi Türk Halk Musikisi Videoları: "Konma Bülbül Konma Nergis Daline"
Günün Sözü
Zenaatı aşan kendini sanatta bulur
(Ayhan Sarı)
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.25ms