Nedendir bilinmez bazı yazılarda III. Selim için Selim Dede yakıştırması yapılır. III. Selim'i Mevlevi Dede'si olamaz çünkü III.Selim çileye girmiş değil, giremezdi de.
Peki bazı notalarda Selim Dede yazıyor. O halde bu kim?
Yakup Fikret Kutluğ “sultanî rast” başlığıyla ele aldığı makamı eldeki “Selim Dede”nin iki parça eserine dayanarak “Selim Dede’nin buluşu” olduğunu söyler, dipnotunda ise Selim Dede ile III. Selim’in aynı kişi olduğundan söz ederek (Kutluğ, 2000: s. 226, 231) makamı bulan kişinin III.Selim'dir demek ister.
Gerçekte o Selim Dede, bu III.Selim değil.
Eserleri analiz eden F. Koç bunu tezinde belirtmiştir (Koç, tez, s. 3-4). Ondan önce Saadet Nüzhet Ergun Galata Mevlevihanesi şeyhlerini yazarken <Selim Dede Damad-ı Şeyh Musa [1191/1777]> bilgisini vermesi, bazı yazılarda görüldüğü gibi III.Selim'in Selim Dede olmadığını göstermeğe yeterlidir. Ama bu Selim Dede'nin tarihine dikkat edin, 1777, tam da Hızır Ağa'nın, bir iki senedir müzik eğitimine başlayan Şehzade Selim'e makamların anlaşılması için yazdığı kitabın tarihi olması bir tesadüf değil. Bir de buna Yılmaz Öztuna'nın 1721 yılında saray cariyelerine ney dersi verdiği bilgisini ekleyelim. Ortaya 1721'lerde saray müzik eğitmeni olan genç Selim Dede, 1777'de yaşlı Selim Dede karşımıza çıkar. Eğer aynı kişiler ise 1777 yılında en az 70 yaşlarında sessiz sakin bir müzik eğitimcisi olmalıdır. Ayrıca Ahmed Avni Konuk'un, Hanende adlı güfte mecmuası için yaptırdığı bestekar resimleri arasında Selim Dede'nin resmi de vardır.
İşte Selim Dede ile III.Selim arasındaki bağ, isim benzerliği dışında aralarında kısa süreli de olsa bir müzik eğitiminden de söz edilebilir. Buraya kadar III.Selim'in Selim Dede'den farklı kişiler olduğuna dikkat çekmiş olduk.
Bir de terimler konusu var. Müzik ya da müzikolojide terimlerin tektipleşmesinin bu gidişte imkanı yok. En karşı olduğunuz terimler kolayca yayılıyor, en sonunda siz de kullanmak zorunda kalıyorsunuz. Kullanmasanız da sizinle kalıyor.
Görünürde müzik ve müzikoloji terimleri de saygı istiyor, ama müzikolojiye saygı yoksa terimlere de saygı yok.
Saygılarımla.
Bize Ulasin
İstanbul 27°°C
Teşekkürederiz...
