Bugün - Thursday, November 14, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Yazar Detayları

Recep Uslu

Recep Uslu - Yüz yıldır aranan Meragi’nin Müzikler Hazinesi (Kenz-ül Elhan) adlı eseri bulundu mu?..

Yüz yıldır aranan Meragi’nin Müzikler Hazinesi (Kenz-ül Elhan) adlı eseri bulundu mu?..
Yazı Tarihi: Monday, April 6, 2015

Bugün sizlerle Türk müziği tarihinin önemli bir siması hakkında konuşmak istiyorum:

Abdülkadir Meragi.

Bazılarının Abdülkadir Meragi Türk müziğinin önemli bir siması mıdır? diye şaşırdığını ve sorguladığını biliyorum. Evet, Abdülkadir Meragi sadece Türk müziği tarihinin değil, Dünya müzik tarihinin önemli bir simasıdır, önemli bir müzik teorisyenidir, “Sistemci okul”un “Tel-taksim” yönteminin önemli bir yorumcusudur, “Tarh metodu”nu bulan müzik teorisyenidir; aynı zamanda İran müzik tarihinin; Celayirliler ve Timurlular müzik tarihini ve güçlü etkisiyle Osmanlılar müzik tarihinin önemli simasıdır.

Öncelikle Meragi Türk'tür, 15 yaşına kadar Türkçe yanında Farsça öğrenmiş, müzisyen geleneğinin güçlü olduğu Tebriz’de, Tebriz müzisyenlerinin arasında 15 yaşına kadar kalmıştır; 15 yaşında yine bir Türk devleti olan Celayirliler sarayına girmiş, Tebriz ve Bağdat saraylarında müzisyen olarak bulunmuştur. Pek çok Türk, Arap ve Fars asıllı müzisyenlerle bir arada olup kendini üstad olarak kabul ettirmiştir. Timur’un Bağdat’ı almasıyla Timurlular tarafından Semerkant’a götürülmüştür. Bundan sonraki hayatını Timurlular sarayında geçirmiştir. Eserlerini öğrenip geliştirdiği müziği ortaya koymak için yazmıştır. Burada hayatının ayrıntılarından ziyade niçin “Türk müziği tarihinin önemli bir siması” sayıldığı üzerinde durulmuştur.

Eserleri içinde kronolojik sırayla Kenz-ül Elhan (müzik/Müzik Hazinesi), Cami-ül elhan (müzik ansiklopedisi), Makasıd-ül Elhan (Müziğin Maksatları), Şerh-i Kitab-ül Edvar (Urmevi’nin Kitab- ül Edvar eserinin açıklaması),  Fevaid-i Aşere, Sinname/Yaşname, Mecalis: Mecmua-i Güfte önemli eserleridir. Eserleri Farsça yazmıştır. En azından,bence, bir kısmının tarihi kökeni olan Farsça sözlü besteleri günümüze gelmiştir. Bununla birlikte bazı Türkçe sözlü eserler de bestelediği bilinmektedir.

Son zamanlarda eserleri hakkında epey akademik çalışma, hayatıyla ilgili ansiklopedik makale, dergilerde yer alan makaleler, besteleriyle ilgili CD yayınları yapılmıştır. Bütün çalışmalar onu anlamak ve çözümlemek anlamında değerlendirirsek önemlidir, ancak bu tür çalışmalar yaparken hatalı bilgileri aktararak oluşacak bilgi kirliliğine de dikkat etmek gerekir.

Meragi’nin eserlerinden ilki Zeynül-elhan’dır. Yazının başlığına bakarak “bu ne ya, Meragi’nin Müzikler Hazinesi adını taşıyan bir eseri mi var mış?” dediğinizi duyar gibi oluyorum. Evet başlıkta İroni var, bazen “eser adlarını Arapça ve Farsça olarak yazmıyalım, Türkçelerini yazalım” görüşleriyle karşılaşıyoruz. Yani sizin adınız “Ahmet” ama biz “Çok öven” yazalım gibi. Olmaz, olmaz, bu başlıktaki gibi Meragi’nin yeni bir eserinden söz edilmiş gibi metodolojik hatalar oluşur.

Zeyn-ül Elhan’ı (Müzikler hazinesi) bugüne kadar bulmak için pek çok kişinin çaba harcadığını biliyorum. Ben doğmadan önce başlayan bu büyük arayışın sonlanmış olduğunu ümit ederim. Doğmadan önce diyorum, bu konuda ilk bulguları Rauf Yekta,Meragi ile ilgili kitabında “on yıldır aradığını” belirtmek suretiyle bilgi veriyor. Suphi Ezgi, Hüseyin Sadettin Arel gibi pek çok üstadımızın hem maddi imkanlarını hem de politik nufuzlarını kullandığını tahmin ediyorum. Bu alanda bazı önemli kişilerin,tıpkı Suphi Ezgi gibi, bu kitabı bulmak için “ruh çağırma seanslarına” bile katıldıklarını kendilerinden dinledim. Maragalı Abdülkadir kitabının yazarı tarafından, Kenz-ül Elhan başlığı altında ortaya attığı iddia pek çok yazar tarafından tekrar edilmiştir. Hatta, onun “olduğunu sanıyorum ama emin değilim” ifadesi, daha sonra “bugün artık bilinen tek nüshası” olarak gösterilmiştir.

İster istemez pek çok araştırmacının bu bilgiyi tekrar etmesi sonucu:“kitap var, İran’da, tek yazma nüsha ve Melik kütüphanesinde” gibi algılanmasına sebep olmakta ve araştırmacıların ümitle verilen kütüphaneye doğru çaba harcadıkları, gidenlere sipariş verdikleri, masraf yaptıkları, seyahat ettikleri, yazmayı elde etmeye çalıştıklarını, bazılarının elde ettiklerini ve Farsça bilmeyenlerin “bu kitap bende var” diyerek ortalığa yaydıkları duyulan müzikoloji dedikodularındandır.

Rauf Yekta’nın kitabı 1925’te yayınlandığına ve Kenz-ül Elhan adlı eseri on yıldır aradığını söylediğine göre 1915’ten beri günümüze tam yüz yıl geçti. Meragi ve eserleri hala önemini korumaktadır ve hayatı hakkında bilinmeyenler aydınlatılmayı beklemektedir. Bütün modern elektronik ve psişik imkanlarla aranan Kenz-ül Elhan acaba nerededir? Bulunmuş mudur?

Kenzül-elhan neden bu kadar önemlidir? Kenzül-elhan nelerden bahsediyor? Evet, Kenz-ül Elhan’ı önemli kılan içeriğidir. İçeriği hakkında “Meragi’nin eserlerini ebcet notasıyla” yazmış olabileceği bilgisidir. Bu bilgi ilk defa Rauf Yekta tarafından kaynağı belrtilmeksizin dile getirilmiştir. Böyle bir ifadenin Meragi’nin yine kendisinin yazdığı Makasıd adlı eserinde yer aldığını, içinde bulunduğum bir proje dolayısıyla ben daha yeni öğrendim. Her ne kadar pek çok araştırma yapılsa da elde mevcut kitaplarının bile yeterince didiklenmediği anlaşılmaktadır.

Elimizdeki Meragi konulu son yayınlanan (2014 tarihli) makalelere göre Kenz-ül Elhan İran’da Melik Kütüphanesinde görünüyor. Kendilerine yapacakları müzik alanında konu arayan pek çok öğrenci bana gelir, tezlerinde bahsetseler de bahsetmeseler de birçok konu önerdiğim öğrenci arkadaşlar olur,bunların önemli bir kısmı sonuçlandırılır. Dini müzik alanında tez konusu arayan Betül Güneş, 2014 yılının yeni doktora öğrencilerinden biridir. Onunla konuştuğumuz çeşitli konular arasında Kenz-ül Elhan da vardı. Kalktı, gitti ve bir hafta kaldığı İran’dan Melik kütüphanesindeki tek nüsha olan yazma ile döndü. Bana getirdi. Birlikte baktık.

Öncelikle Kenz-ül Elhan’ı görmediğimiz için içinde neler olabileceğinin ipuçlarını yine Meragi’nin kitaplarından toparlamaya çalışmıştım. İçindeyer alan bilgiler şöyle özetlendi: Meragi’nin Ramazanda her gün bir nevbet-i müretteb bestelemesi olayı, “darbeyn” (iki darb) konusu, Urmevi’nin tel-taksim metodu ve hataları, bir tel üzerinde 17 tabaka ve buudlar, 17 tabakadan doksan bir daire çıkarmanın mümkün olduğu, dörtlü ve beşli sınıflar, meşhur devirlerin bir telden çıkarımı, tabakaların benzer nağmeleri, aralıkların çıkarılması, meşhur dairelerin nağme ortaklıkları, tel üzerinde yöntemleri gösterilerek ortaya çıkarılan tercî‘ sınıfların isimleri, kabul görmeyen tabakalar ve şedlerin ortaya çıkarılışı, furu’ şedler, râsim cinsi denen uyumlu cinsten birinci sınıfın icrâ yolunu anlatan fasıl, mu‘tedillerin açıklanması, râsimleyyin cinsi denen düzensiz sınıflar; makamların, avâzların ve şubelerin ilişkileri; yaygın-düzen ve yerel düzenler;  Okuyucu için icrada başlangıç ve bitiş yerinin açıklanması;  îkā devirleri, îkālarda uyguladığı tansif ve takti metodu, icat ettigiîkā devirlerinden beş usul “darbürrebi, darbülfetih, devrişahi, devrimieteyn” dışında muhtemel “kumriyye, darb-ül cedid” ikaları, tasnif/besteleme türleri, “tahrîr” dediği ses-seyirleri, seslerin adları ve özellikleri, 100 kıta müfred ve otuz nevbet uygulama yolları, bir nevbet-i mürettebin harflerle tespiti.

Kenz-ül Elhan için Melik Kütüphanesi no. 6317 olarak verilen yazmanın içeriğinde bunların çoğu var, “oh tamam bulduk; yüzyılın keşfi olacak” diye sevindik. Ancak şüphelenmemizi gerektiren bir durum vardı: “100 kıta müfred ve otuz nevbet uygulama yolları” yani bizim anladığımız müzik eserlerinin notaları diyebileceğimiz hiç bir bölüm yoktu.

Eldeki bu yazmayı bir de diğer eserleri ile karşılaştıralım dedik. Farklı olduğundan emin olmalıydık.

Kenz-ül Elhan olarak elimizde olduğuna inandığımız eseri hemen sonraki tarihlerde yazdığı Cami-ül Elhan adlı eserle karşılaştırdık. Başlangıç kelimeleri aynı, içindekilerde her ne kadar sırasayılar zaman zaman bazen Arapça bazen Farsça kullanım farklılıkları olsa da cümlelerin aynı oluşuyla, aynı eserdi. Cami’nin NO nüshasından sonra yazılmıştır, Ferağ kaydında görülen “Ferzend-i Abdurrahman” tarafından kaba bir tahminle  1475-1525 yılları arasında yazılmış olduğu anlaşılmaktadır. NO nüshasında Sultan Şahruh’a ithaf varken, Melik nüshasında herhangi birine ithaf yoktur. İki nüsha arasında zaman zaman yaklaşık bir paragraf denecek kısım ilave veya eksiltme görülmektedir. Meragi, bu tür ilave veya eksiltmeleri, kendi yazdığı nüshalarda kendisi de yapmaktadır. Ancak metnin önemli bir kısmı Cami-ül Elhan ile aynıdır, sadece hangi nüshasından sonra yazılmış olabileceği edisyon kritik ile anlaşılacaktır.

Efendim, ne gereği var bu kadar fırtına koparmağa, zaten Taki Biniş, yayınladığı Cami-ül Elhan’ın (1987’de yayınladı) girişinde bu eserin elde olmadığını yazmıştır. Doğru, yazmıştır ama orada sözüne herhangi bir delil veya açıklama getirmemiş olması tahminde bulunduğu, bilimsel bir bulguya dayanmadığı anlamına gelmektedir. Öte yandan İranlı ve Cami-ül Elhan kitabını yayınlamış olduğu halde Melik Kütüphanesi'ndeki bu Cami-ül Elhan nüshasının varlığından haber bile vermemiştir. Günümüz araştırmalarında da bu nüsha hakkında bir bilgi yer almamaktadır.

Bugün anlıyoruz ki Kenz-ül Elhan adlı eserin bir nüshası henüz bulunamamış ve elde edilememiştir.

Haftaya Abdülkadir Meragi’nin Kitab-ül Edvar adını taşıyan Türkçe bir eseri var mı?

Görüşmek üzere.

Recep Uslu

 

 

 
İletişim E-Posta: - Telefon:
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu yazıya hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer Yazıları

Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Müzikolojiye müzik terimleri sözlüklerinin bir yenisi...
Müzikoloji: Değerli Bilgem söyle bana, Türk müziğine atıf var mı?..
Müzikoloji ve Hanefi Özbek’in Form-Tür ve Usul Bilgisi Yayınları...
Müzikoloji ve Gökhan Yalçın’ın Kevseri Mecmuası...
Müzikoloji ve Timur Selçuk’un ardından...
Müzikoloji ve terimlerle ilgili Dr. Göktan Ay’ın yeni kitabı...
Müzikoloji: Meragi’nin Zübdetül-Edvar’ı yayınlandı...
Müzikoloji ve "karabilim-bad science"...
Müzikoloji, Hafız Post Mecmuası, Buhurizade ve Kuçeksünbüle Makamı...
Müzikoloj ve saygı ile linç arasında…
Müzikolojide yeni bir bibliyografya…
Müzikoloji ve “Unmuzec İlimler Ansiklopedisi”nde müzik ilmi…
Müzikolojiye yön veren metinler...
Müzikoloji ve romanlarda müzik…
Müzikoloji: Meragi, Nesimi’den ilham aldı mı?..
Müzikoloji ve Mühr-i Süleyman...
Müzikoloji ve Müziğin İcadı, Mehmetşah, Pisagor, Şeyh-İ Musikar...
Müzikoloji, Meragi’nin Cami’si ve Babak Khazrai Edisyonu
Müzikoloji, Müzik Sosyolojisi ve Meragi...
Müzikolojide ötekileştirme…
Müzikoloji ve 16. yy Türk müziği: “Orada bir musiki var”…
Müzikoloji ve elimdekiler
Yeni bir "Edvar"…
Müzikoloji ve yeni yıla giriş…
Müzikoloji ve Müzik Tarihinde Kevseri-Kemani Hızır Ağa…
Müzikoloji ve Selim Dede Kimdir?..
Müzikoloji'de Oransay 30.Yıl Anması ve 1702 yılında Itri…
Müzikoloji, Asaf Halet Çelebi ve Todi Musikisi…
Müzikoloji ve Canfeza Edebiyat…
Müzikoloji ve Keman Tarihi ya da Saraydaki Kemancı 1777 …
Müzikoloji Ve Hafız Emin Işık’ın Kasidesi…
Müzikoloji ve Katibi Edvarı- 1530
Müzikoloji kütüphanesine yeni bir yayın: “Türk Musikisi Atlası”
Müzikoloji ve , Neyzen Özdönmez...
Müzikoloji ve Ökten’den Sanat Felsefesi…
Müzikoloji ve altı parmakla mucib problemi…
Müzikoloji ve adalet duygusu...
Müzikoloji makalelerinde bibliyografyanin yeri: Bibliyometri analizi…
Müzikoloji sefinesi ya da gemisi…
Müzikoloji ve Meragi’nin mavi boncuğu…
Müzikoloji ve mağara metaforu...
Müzikoloji ve Barış...
Müzolojide Dürretüt-Tac, O Eseri Şirazi Yazmadı; Meragi öyle diyor…
Müzikoloji ve uzay yolculuğu...
Müzikoloji ve Afyonkarahisar İbrahim Alimoğlu Çalgı Müzesi…
Müzikoloji ve Demetnağme; bir kadın bestekar Demet Tekin yeni albümü…
Müzikoloji ve tereke defterleri veya müzayede katalogları…
Müzikoloji: Nayi Osman Dede’ye verilen teşvik ve bize verilen teşvik…
Müzikolojide fedakarlık, adalet, bol toplumsal örnekli yeni yıl…
Müzikolojide bir sempozyum macerası: Mevlana Araştırmaları Enstitüsü’nün Selam Vakti 745. Vuslat Yılında A.A. Konuk, Mesnevi, Fusus arasında intihal ve sadeleştirme
Müzikoloji ve Abdülkadir Meragi’nin hayaletleri...
Müzikoloji’de bir kaynak: Keşfü’l-Hümum 1341
Müzikoloji ve Cumhuriyet Bayramı…
Müzikoloji açısından “Rauf Yekta’nın Musiki Antikaları”…
Müzikoloji, deprem, İstanbul ve Itri
Müzikoloji ve zevk-i selim…
Müzikoloji, Lazkiye ve Mehmet Ladiki…
Müzikolojide Bir Problem: “Kantemiroğlu 'Edvar'ını ne zaman yazdı? XVI ve XVII. Yüzyıllarda 'Edvar' var mı?..“
Müzikoloji ve Gürültü Teröristleri...
Müzikolojide Yusuf Kırşehri’nin Önemi: Yeni Sistemci Anadolu Edvarları Ekolünün Kurucusu…
Müzikolog Rauf Yekta küstü mü? "Rauf Yekta’nın Musiki Antikaları" üzerine...
Müzikolojide Dualistlikten Deistliğe
Müzikoloji ve yeni Türkiye...
Müzikoloji, Müzikterapi ve Rahmi Oruç Güvenç…
Müzikolojide Rol Model -1-
Müzikoloji ve Neva Kâr’ın yıldönümü…
Yeni bir yayın: Müzikoloji ve “Evliya Çelebi’de Çalgılar“ …
Müzikolojinin veya İTÜ TMDK’nın 43.YIL kutlaması…
Müzikolojide veya müzikte yansıma felsefesi…
Müzikoloji ve Bölüm Başkanı Stratejisi...
Müzikolojide ve Müzikte Sürrealizm
Müzikte Mimesis Felsefesi veya bir aldatmaca..
Bestekar Musli, Kuruyemiş Ansiklopedisi ve Müzikoloji …
Müzikte "katarsis"...
Müzikoloji, Âmili ve Keşkül-i Müzikolog...
Müzıkolojı ve Cenaze Marşı ya da Segah Tekbir...
Müzikoloji ve Makasıdül-Elhan’ın kaç versiyonu vardır?
Müzikoloji, Edvar, Duvar, Yıldönümü...
Müzikoloji ve Edvarların Bir Yenisi: 1767 Yılı Hekimbaşı Edvarı …
Müzikoloji, Nuri Özcan Ve Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülleri: 2017
Müzikolojide Çalışmalar: Türk Müziğinde Eğitim Çalıştayı…
Müzikoloji, keman eğitiminde yeni bir kitap…
Muzikolojide yeni bir terim önerisi: Eurogenetic
Müzikoloji : Bu eserin sahibi Nane’dir Nane! Muhayyer ağır çember “Vakt-i subh oldu“…
Müzikoloji ve Itri Haftası dolayısıyla yeni şeyler söylemek…
Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülleri: 2016
Müzikoloji ve Itri’nin yılbaşı şarkıları…
Müzikoloji, panel ve ödüllendirme, Itri …
Müzikoloji "eleştiri ve çuvaldız", "dedikodu ve çeki düzen"…
Müzikoloji, Ömer Hayyam, bilgi ve anlayış…
Müzikoloji ve 2016 Taşköprülüzade Sempozyumu
Müzikoloji ve koku tarihi veya Itri’nin babası ne iş yapardı?..
Müzikoloji, Astroloji ve Itrî …
Müzikoloji sanatın korunmasını zorunlu görür…
Müzikoloji ve küreselleşen keşif ilişkisi…
Bibliyografyasız müzikoloji olur mu?..
Türk müziği tarihinde ihtilalin öldürdüğü bestekar kimdi?
Itri'nin yaşadığı ihtilaller …
Müzikolojide ihtilallerin yeri veya yersizliği…
Müzikoloji, Bilimsel Müzikoloji, Müzikoloji Bölümleri, İdeal Müzikoloji, Müzikolog Terimleri…
Müzikoloji ve sanata verilen değer: Fehm-i muhsin
Müzikolojide Urmevi’nin Yeri ve Müzik Eğitiminde Kadim Altı-Parmak Metodu… Recep Uslu
Urumiyeli Safiyyüddin ile “Devirler“ üzerine müzikoloji sohbeti...
Müzikolog Nobel ödüllü Urmiyeli Safiyyüddin ve “Hayali Meşk Hikayesi -2”
Müzikolojide iki ucu xxxlu değnek…
Müzikoloji, icra değişiklikleri – 2
Müzikoloji ve icra değişiklikleri, problemleri…
Müzikolojiye takviminizde yer ayırın: Bilgi-şölenleri/ sempozyumlar ve kongreler…
Müzikoloji ve Meragi’nin besteleri…
Müzikolojide Perde Transkripsiyonları ve Meragi’nin yeni bir eseri: Muhtasar Der İlm-İ Musiki...
Itri’nin keşfedilen yeni bir eseri mi? Evet, yeni bir şiiri…
Müzikoloji ve tercümelerin katkısı…
Türk Müziğinin “Bütünlüğü”ne evet - Itri Adına Ödül Organizasyonu…
Müzikoloji ve akademik çalışmaları teşvik…
Yeni yıl muamması: Itri muammasını çözen var mı?
Gencebay’a verilen ödül ve müzikolojide türler konusu…
Sanatçı, müzikolog, metodoloji ve yazı hakemliği…
Müzikoloji Atölyesi ve Sonuçları -1-
Muzikoloji ve Din...
Müzikoloji: Yanlışların karşısında durma cesareti...
Olmadı Kâmil Hoca: Müzik, eleştiri ve doğruluk...
Medeniyet sanat ve müzik...
Bir bestenin notası: Ahmed Hatiboğlu
İki kitap tanıtımı: Itri ve Makedonya’da Piyano, Prof.Dr. Aida İslam ve Balkan Türk Müziği
Panayot Abacı ve Türkiye’de müzikoloji kolay mı?..
Müzikolojiden Uluslararası Konservatuvara Makam Teorisi...
Müzikolojide birleşelim -3-
Müzik terapi ile başbaşa...
Müzikolojide birleşelim -2-
Bir “Müzik Bibliyografyası“nın başına gelenler...
Müzikolojide birleşelim...
1. Gazi Türk Müziği Günleri, Sazendeler Yarışması ve Müzikle tedavi olur mu?..
Türk Müziği Yarışması ve Uluslararası Sanat Müziği Kaynakları…
Gazi Üniversitesi’nde Kutlu Doğum Haftası ve Üniversiteler...
Ruhi Ayangil'in mektubu müzikolojinin feryadıdır...
Yüz yıldır aranan Meragi’nin Müzikler Hazinesi (Kenz-ül Elhan) adlı eseri bulundu mu?..
Müzikolojide Yeni Bir Metot: Bibliyometri Analizi
Müzikolojinin nedir şu edebiyat biliminden çektikleri...
Bugünlerin müzikolojik faaliyetleri...
Tarihi gerçekleri yazmak...
Müzikoloji ve sosyal psikoloji...
Diğer Yazarlar

Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı...
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -16-
Çalgıları geliştirmek nedir, nasıl olur?..
Fazıl Say'ın Feyzi Erçin'e desteği…
Nida Tüfekçi’nin Öğrencisi Olmak!..
Yazılarınızı bekliyoruz... Musiki Dergisi
Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Yeni YÖK’ün ve değerli başkanı Sn. Saraç’ın övgüye değer kararı: Müzik öğretmenliği açısından yapıcı bir değerlendirme…
Yirminci yüzyıl: İcracının çağı*...
Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Çevrimiçi Türk Halk Musikisi Videoları: "Konma Bülbül Konma Nergis Daline"
Günün Sözü
Musiki öyle bir denizdir ki, ben hala içine giremedim...
(Hamamizade İsmail Dede Efendi 1778-1846)
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.28ms
cheap jordans|wholesale air max|wholesale jordans|wholesale jewelry|wholesale jerseys