Recep Uslu

Türk müzikolojisinin önemli konularından biridir: Meragi. Rauf Yekta’nın 1890’lı yıllardan itibaren üzerine eğildiği bu konuya Ahad Arpad, Murat Bardakçı vb.bu konuyla ilgilendiler. Hakkında tezler yapıldı, ansiklopedi maddeleri yazıldı. Encyclopeia Iranica’da bu madde hala yazılmadı, yazılamadı.

Türkiye’de Meragi biyografisi yazan uzmanlar, Rauf Yekta’nın yazdığı biyografiden bu yana mutlaka Zübdetül-edvar adlı eserinden bahsederler. Doktora yapanlar, eserlerini tercüme edenler, eserleri üzerinde inceleme yapanlar, sağda solda ben bu konunun uzmanıyım diyenler Meragi’nin eserlerini yazarken mutlaka Zübdetül-edvar adlı bir eserinin olduğunu, eseri Rauf Yekta’nın gördüğünü, terekesinde olabileceği vs daha birçok aktarma, yakıştırma veya yorumlamalar yaparlar. Hatta “Meragi uzmanıyım(!)” diyenlerin Zübdetül-edvar adlı eser için anlatımlar yaptıkları görülür. Verdikleri bilgiler ne kadar süslü ifadelerle zenginleştirilse de aynıdır. Kime sorsanız şöyle diyecek, ben kaynak verdim, benim kaynağım öyle diyor. Ben bu konuda uzmanım diyenlere konuyla ilgili makaleler de sipariş ediliyor. Fakat uzmanım diyen hiç kimse yazılarında ve sunumlarında bu eserin basıldığından söz etmezler.

Evet, yanlış duymadınız, bu eser basıldı. Nerede? Ne zaman?

Bu isimden ilk söz eden Rauf Yekta’dır. Rauf Yekta ise, Türk müziğinin tarihi bilgilerinden söz ederken Meragi’nin “zübdetü’l-edvar”ında bazı bilgiler olduğunu yazar.

Zübdetül-edvar, kelime anlamıyla ne demektir?

Zübde, Arapça kökenli Türkçeleşmiş bir kelimedir. Kelime anlamıyla “özet, öz, hulasa, netice, sonuç olarak” anlamlarında Türkçe’de kullanılan bir kelimeydi. Edvar, müzik teorisinden söz eden eserler için kullanılan bir terimdir, genellikle müzik teorisiyle ilgili kitaplara ad olarak verilmiştir. Toparlarsak Zübdetül-edvar, kelime anlamıyla “edvarın özeti” anlamına gelir.

1896 yılında Meragi’nin biyografisini yazdığı ilk makaleden bugüne 125 yıl geçti. Hala uzmanlar Meragi’nin bu eserinden söz ediyorlar, her halde nerede olduğunu da arıyorlardır. Söz edeni çok duydum ama Rauf Yekta gibi Meragi’nin eserlerini arayanı duymadım. Var mı?

Öyleyse buyurun:

Meragi’nin son müzik eseri Zübdetül-edvar adında bilinen eseri basıldı. Araştırmacılara ve uzmanlara duyurulur. Müzik tarihçileri, müzik meraklıları, Meragi uzmanları bu eseri almayı ihmal etmesinler. Yeni eğitim-öğretim yılında yeni bir kitap sahibi olun.