Recep Uslu

Doç.Dr.Gökhan Yalçın’ın yeni kitabı “Nayi Mustafa Kevseri’nin Kaleminden 18.Yüzyıl Türk Musikisi Kevseri Mecmuası”, Gece Kitaplığından yayınladı, 2020.

Kevseri Mecmuası adını nereden biliyoruz? Bundan birkaç yıl önce 2016 yılında M.Uğur Ekinci tarafından yayınlanan bir araştırmadan biliyoruz. Ekinci’nin yayını “18.Yüzyıl Saz Müziği Külliyatı” alt başlığını taşıyordu. Yani edvardan daha çok Kevseri Mecmuası’nda bulunan saz eserlerini incelemişti.

Müzikolog Yalçın, işte bu kitabın edvar kısmını yayınladı. Böylece bir bütün olarak olmasa bile Kevseri Mecmuası’nın tarihimize kattığı bilgilerden haberdar oluyoruz.

Önsözde bahsettiği metni oluştururken izlediği metot kısmı okunmalı. Çok değil 5 madde. Yazmada bulunan mühürlerle başlayarak edvardaki çalgılar, usuller, perdeler, vezinler, ağazeler, makamlar, tarifleri ve hükümleri, gezegenlerle makam ilişkileri, insan bedeni ile müzik ilişkisi, terimler, Farabi’ye kadar uzanan kaynakları, aktardığı hikayeler, alıntılar üzerinden ayrı ayrı değerlendirmeler yapılmış, adeta didik didik incelenmiş. Bazı yeni makam adlarıyla edvarın özgünlüğü ortaya konulmuş.

Yalçın, yazmadaki problemli konular üzerine birçok görüş ortaya atmış. Bütün yazılanların hepsini burada anamayız. Ancak Türk müziği tarihi açısından çok önemli bu edvarın üzerinde bulunan toz perdesinin kaldırılması için epey emek harcadığı ortada. Kitabın Giriş kısmının sonunda bir de Yalçın’ın ilginç duası var: “tüm kusurlarımızın örtülmesini niyaz ediyorum”.

Edvarın kaynakları içinde Akovalızade Hatem’in bir edvarından söz edilmesi henüz bulunamamış bir edvarın varlığına işaret etmektedir.

Yeri gelmişken söyleyelim Doç.Dr.Gökhan Yalçın hocanın ortaya çıkardığı bir başka edvar “Müstakimzade Edvarı”dır, makale olarak yayınlanmıştır.

Kevseri Mecmuası konusunu tamamlayıcı olsun diye hatırlatayım. Daha önce Gamze Köprülü’nün kitabını duyurmuştum: “K-38 Edvarı”, Gece Akademi tarafından 2019’da yayınlanan temelde Kevseri Mecmuası kaynak olarak kullanılmış, üzerine yapılmış ilavelerle oluşan bir başka edvardı.

Bir başka yazıda buluşmak ümidiyle.